Beslenme ve Diyet Uzmanı Yiğit Ensar Çetinkaya; Kolesterol, Kolesterol yüksekliğinin nedenleri ve kolesterol yükselmemesi için beslenme önerilerini Sabah Gazetesi muhabirine anlattı.
KOLESTEROL NEDİR?
Lipit yani yağ çeşiti olan kolesterol, her insanda bulunması gereken tatsız ve kokusuz bir maddedir. Kolesterol kanda lipoprotein adı verilen maddeler ile taşınır ve vücutta en çok bulunduğu yer kan ve hücre zarlarıdır. Hücre zarlarının; testesteron, östrojen -gibi hormonların yapısında; vitamin D üretiminde ve safra asidinin oluşumunda kolesterole ihtiyaç duyulmaktadır. Kolesterolün kandaki seviyesinin yüksek miktarda olması kolesterolün damarlarda birikmesine neden olabilir. Bu durum damar sertliği, kalp-damar hastalıkları ve kalp krizinin görülme riskini artırabilir.
KOLESTEROL YÜKSEKLİĞİNİN NEDENLERİ NELERDİR?
Sağlıksız beslenme, hareketsiz yaşam ve vücut ağırlığının ideal kilonun çok üstünde olması kolesterol-yüksekliğinin en belirgin nedenler arasında sayılabilir. Özellikle doymuş yağdan zengin olan kırmızı et, sosis, salam, sucuk, tam yağlı peynirler, tereyağı, kaymak, kek ve poğaça gibi hamur işlerinin tüketiminin fazla olması kolestetol yükselmesine neden olabilir. Ailede kroner kalp hastalığının bulunması da kolesterolün yüksek olmasının ihtimalini artırır. Dışarıdan alınabileceği gibi vücutta karaciğer tarafından da sentezlenebilir. Et, süt, tereyağı gibi hayvansal gıdalar ve yağ çeşitleri kolesterol içermektedir. Sebze, meyve gibi bitkisel kaynaklarda ise bulunmamaktadır. Kolesterol diyeti ile günlük alınan enerjinin yüzde 50-55′ i karbonhidrattan, yüzde 12-15’i proteinden ve yüzde 25-30’u yağdan olmalıdır. Yağ miktarı yüzde 30’u geçmemelidir ve kadınların diyetinde günlük 50-60 gram, erkeklerin ise 55-70 gramın üstünde yağ kaynağı besin bulunmamalıdır
KOLESTEROLÜN YÜKSELMEMESİ İÇİN BESLENME ÖNERİLERİ
Yemekler tereyağı ve margarin gibi katı yağlar yerine; sıvı yağlar ile yapılmalıdır. Patates kızartması, fast-food gibi yağ içeriği yüksek besinlerden uzak durulmalıdır. Yapılan araştırmalarda ceviz ve fındık tüketiminin yüksek kolesterolün düşürülmesinde etkili olduğu bulunmuştur. Bu yüzden günde 2-3 adet ceviz içi veya 15-20 adet fındık tüketilebilir. Süt, peynir ve yoğurt gibi süt ürünlerinin tam yağlı olanlarının yerine yarım yağlı veya light olanları tercih edilmelidir. Paketli ürünler tüketilmeden önce içeriğinde doymuş yağ bulunup bulunmadığı ürün etiketinden kontrol edilmelidir. Kızartma yerine haşlama, buğulama veya fırında pişirme yöntemi kullanılmalıdır”