Afrika’da cad ilan edilen ocuklar, ou zaman fiziksel ve psikolojik iddete maruz kalyor. Ne yazk ki aileleri bile onlar terk edebiliyor ve bylece bu ocuklar toplumdan dlanm hale geliyor. Hope, cad olduu gerekesiyle terkedilen binlerce ocuktan biri.
Filiz Zengin/ tv4 Kanal Koordinatr
Bir tek fotoraf; aresizliin, terk edilmiliin, yoksulluun ve umudun tasvirini yapabilir mi? Zayflktan zar zor ayakta duran bu ocua gen bir kadnn su iirmeye altn gsteren tek bir fotoraf… Batl smrgeci glerin el ekmesi sonras istikrar salayamayan Afrika lkeleri iin sradan bir durum. Ama ite bu fotoraf karesindeki o sahne, bir zaman geliyor, bir umut gibi parlayabiliyor.
Grnt Nijerya’dan; 2015 ylnda Danimarka’dan gelen aktivist Anja Ringgren Lovn, hayat tehlikede olan bir ocua rastlyor. Anja, ocua “Umut” yani “Hope” adn veriyor. Hope, cad olduu gerekesiyle terkedilen binlerce ocuktan biri.
Nijerya’nn masum cadlar
Nijerya’nn baz blgelerinde, zellikle gneydousunda, cad olarak yaftalanan ocuklarn hikayeleri gerekten yrek paralayc. Yoksulluk, salk sorunlar ve sosyal zorluklar gibi zorlu koullar altnda yaayan aileler, bu skntlarn kaynan anlamakta glk ektiinde ocuklarn “cad” olarak damgalamay bir zm olarak gryor. Bu, yerleik bir inan sistemi erevesinde gelimi bir uygulama ve ne yazk ki, bu inanlar dorultusunda ocuklar, toplumun kurban olabiliyor. Cad ilan edilen bu ocuklar, ou zaman fiziksel ve psikolojik iddete maruz kalyor. Ne yazk ki, aileleri bile onlar terk edebiliyor ve bylece bu ocuklar toplumdan dlanm hale geliyor.
Hope’un hikayesi
Hope, hayatna dair yaad zorluklar nedeniyle adeta simge haline gelmi bir ocuk. Henz kck bir bebekken, zavall bedeni evresindekiler tarafndan bir lanet olarak grlp cad damgas yemi. Anja, Afrika’daki a ocuklara yardm etmek iin kt yolculukta Hope ile karlayor. Ailesi tarafndan terk edilen Hope, o anda hayatta kalma mcadelesi veriyor. Doktorlar, zayf bedeninin daha fazla dayanamayacan sylyor. Fakat Anja’nn sevgi dolu yaklam, Hope’un hayatnda bir dnm noktas oluyor. Anja’nn cad ocuklar kurtarmak iin kurduu merkezde, Hope sadece fiziksel olarak deil, duygusal olarak da yeniden douyor.
Bugn Hope, 10 yanda. Sar ve dilsiz olarak tehis edilmesine ramen, iinde cesaret ve nee sakl. letiim kurmann kendi yolunu bulmu. Okulda en iyi rencilerden biri olarak tannyor ve dans yetenei ile de dikkat ekiyor. Tm bu baarlar, gemite yaad aclara inat, hayatna umut dolu bir bak asyla devam etmesinin bir yansmas. Hope, sadece yaad zorluklarla zdelemekle kalmayp, dier ocuklara ilham kayna olmaya da devam ediyor.
Hope’un hikayesinin beni en ok etkileyen noktas, onu asl hayata balayan mcadelede. Terkedilmi bir ocuk olarak yaadklar, onu hem katlanlmas zor bir hikayenin znesi hem de bu hikayenin stesinden gelmenin mmkn olduunu gsteren bir simge haline getiriyor.
Umut ve duygularn yolculuu
Hope’un hikayesinin peini brakamyorum. Aratrdka baka bir katmanla karlayorum. Kabuk kabuk soyuluyor Hope’un hayat. Biyolojik annesiyle 2023 ylnda karlama anna denk geliyorum. Bir mango aac glgesinde krlgan ve fkeli bir durula annesinin sarlmasna izin verii. Nijerya’nn cadlarn tm dnyann tanmasn salayan bu gl karakter. O kadar savunmasz ve krlm duruyor ki annesinin karsnda. Etkileyici.
Annesinin hikayesi de tpk Hope’un ki gibi kolay hazmedilemiyor. Annesi, henz 15 yanda bir ocukken dnyaya getirmi onu. Tecavz maduru bir anne. O yllarda Hope’un babas, 50 yanda ve kyn liderlerinden biri. Ona sahip kmyor. Hope’un annesi fakir bir aileden ve hasta ebeveynlerine bakmak zorunda. Zor bir hayat var yani. Bir yl kadar sonra Hope’un kardeine, 16 yanda hamile kalmas her eyi daha da zorlatryor. Dayak, tecavz, ikence yakasn brakmyor. ki yanda Hope’u, gl olmad ve dier ocuklardan farkl olduu iin sokaa terk ediyor.
Umarm bir gn, Hope ve annesi, birlikte gemiin yklerinden kurtulup, gelecee umutla bakarlar. Son paylamlarnda annesini biraz olsun affetmi gibi grnyor.
Bu tr olaylar maalesef Nijerya’da olduka yaygn. Cad olarak etiketlenen ocuklar, toplumlar tarafndan dlanyor, darp ediliyor ve ou zaman ala mahkum ediliyor. Ylda yaklak 15 bin ocuk, cad damgasyla ar ikencelere maruz kalyor. Zaten yoksulluk ve cehaletin birletii bu corafyada, masumlara kar ilenen insanlk sular akl almaz.
Aslnda Nijerya, ok zengin bir kltrel mirasa sahip. Doal gaz ve petrol rezervleriyle, 200 milyonu aan nfusu ve geni tarm arazileriyle Bat Afrika’nn nemli bir paras. Eski bir ngiliz smrgesi ve ktadaki pek ok smrge lkesinden olduu gibi, orada da smrgeden k sonras pe pee gelen darbelerle istikrarsz bir lke. Nijerya dierleri gibi, daha kolay smrlmek iin zellikle cahil braklm. ABD’nin ‘daha demokratik’ bir dnya yalanyla Vietnam, Irak ve Afganistan’a yaptn zamannda Avrupa, ‘Afrika’ya hcum’ diyerek nce kleletirdi, sonra kaynaklar smrd. Geriye ise cehalet ve yoksulluk kald. Bugn bile, bu lkede baz blgelerde batl inanlar ve cehalet, toplumun en savunmasz bireyleri olan ocuklar zerinde ar bir yk oluturuyor. Avrupa’nn sahip olduu refahn ve zenginliin altnda, smrgelerden akan kaynak ve emek yatmakta. Danimarkal aktivist Anja gibi insanlar, bu gerein farkndalna ulamadklar halde Hope gibi ocuklarn hayatlarn kurtarabilmek iin ellerinden geleni yapyor.
Toplumsal dnm ve farkndalk
Hope’un hikayesi, yalnzca bir ocuun kurtulu hikayesi deil, ayn zamanda bir toplumsal dnmn balangcn da simgeliyor. Umudun ve yeniden douun sembol; Afrika iin…
15. yzylda bu kadim corafyann halkna atlan prangalardan eitim, toplumsal farkndalk ve destek programlaryla kurtulacaklar. 2010 ylndan bu yana Trkiye ile atlan admlar umut verici. lkemiz ile Nijerya arasndaki ibirlii, enerjiden eitime, gvenlikten bilim ve teknolojik almalara, savunma sanayiinden kltrel projelere kadar geni bir yelpazede hzla gelimekte.
Yunus Emre Abuja Trk Kltr Merkezi, 2021’den bu yana bakent Abuja’da hizmet vermekte. Trkiye Burslar kapsamnda, 1992’den bu yana Nijeryal rencilere burs vermekteyiz.
Hope ve onu kurtaran Aktivist Anja’nn hikayesini HBO belgesel film olarak yaynlyor. zlemek isteyenler ‘The one with Hope’ adyla bulabilirsiniz.