Sadece Gümüşhane yöresinde yetişen göbek elması türü yok olma tehlikesiyle karşı karşıya. göbek elması türünün yanı sıra Gümüşhane’de yetişen kırmızı masusa, beyaz masusa, susuz elması, yaz elması, eşek elması (bey elması)gibi elma türlerinin de azaldığı kaydedildi. Fidanları, Erzincan’da çoğaltılarak Gümüşhane’ye getirtilen göbek elmasının, ait olduğu topraklarda çoğaltılıp, yetiştirilmesini isteyen Gümüşhaneliler türün başka iklim ve toprakta yetişmesinin türün özelliklerini bozabileceğinden kaygı duyduklarını ifade ediyorlar. Gümüşhaneliler göbek elmasının coğrafi işaret alması gerektiğini vurguluyor.
Ankara’da yaşayan Gümüşhaneli Eğitimci, Ressam Güzin Arısoy, göbek elması türüne Gümüşhane’den başka hiçbir yerde rastlamadığını ifade ederken, Gümüşhaneli Prof. Dr. Ayla San ise göbek elmasının şeker hastalarının yiyebileceği nadir elma türlerinden biri olduğuna dikkat çekti.
“GÜMÜŞHANE’DEN BAŞKA BİR YERDE RASTLAMADIM”
Göbek elması ve masusa elmasının mart-nisan aylarında yenildiğini söyleyen Ressam Güzin Arısoy, “Topladığımızda babam bir sandık masusa elmasını bodrumda saklar hastalara götürürdü. Göbek elmasının ikincisini yemek mümkün değildi, vitamin değerinin yüksek olmasından mıdır nedir, tok tutardı. Elmaların en değerlisidir. Şimdi kaldı mı bahçelerde bilmiyorum. Yıllardır Ankara’da yaşıyorum. göbek elmasına Gümüşhane’den başka hiçbir yerde rastlamadım. Masanın üzerine meyve çeşitleri konsa elimin uzanacağı elmadır. Bir defasında misafirliğe gitmiştik meyve getirdiler. Kış meyvesi; iki tane elma yedim tabağım tertemiz ‘Neden yemedin?’ diye sordular. Yediğimi söyledim ama nasıl ispat edeyim, sapı da yok tabağın içinde. Gümüşhane’den yöresel tatların olduğu koli geldi, içinde iki tane göbek elması çıktı. Ne kadar az ki o iki taneyi paylaştı. En çok ona sevindim. Göbek elması cevizle de güzel yenir, özel bir tat bırakır ağızda. Bir de göbek elması serttir taşa vura vura sulandırır yerdik, onun tadı bir başka olurdu. Ne kadar değerli ki yeme şekilleri de güzelmiş. Göbek elmasının soyularak kurutulanına, ‘soymaça’ kabuklu kurutulanına da ‘kak’ deriz. Bu kadar kıymetli bir meyveye sahip çıkılması gerekir” diye konuştu.
“ŞEKER HASTALARI TÜKETEBİLİR”
Anadolu Böbrek Vakfı Başkanı, Prof. Dr. Ayla San ise göbek elmasını, “Türkiye’de sadece Gümüşhane’de yetişen göbek elması şeker hastalarının yiyebildiği yegane elmalardandır. Göbek elması, şeker ihtiva ediyor ancak göbek elmasının içerisindeki şeker oranı çok daha düşük miktarda olduğundan şeker hastaları için ideal besinlerin başında gelir. Ekim sonuna doğru toplanır, bol su verilirse iri iri olurlar” diye anlattı.
Gümüşhane ve yöresinde yetişen elma türü göbek elmasının coğrafi işaret alabilmesi sürecinin yaklaşık 2 yıl çiçeklenme, döneminden başlayarak, meyve toplama dönemine kadar laboratuvar ortamında analiz edilmesi ve gözlemlenmesi gerekiyor. Üniversitede bilimsel bir makale çalışması ve ilgili kurum olan Tarım İl Müdürlüğünce kurumsal teknik destek verilerek kadim tatlardan birinin daha kentin kültürel hafızasına kaydedilmesi isteniyor.
ÖNE ÇIKAN VİDEO