Asya kaplan sivrisineine kar uzun vadeli ve evre dostu bir zm gelitirmek iin almalar yrten Boazii niversitesi Molekler Biyoloji ve Genetik Blm retim yesi Do. Dr. Necla Birgl yison, bu trn Trkiye’deki poplasyonu ve zelliklerine ilikin deerlendirmelerde bulundu.
GYSLERN ZERNDEN ISIRABLYOR
Do. Dr. yison, Asya kaplan sivrisineinin giysilerin zerinden srabildiini, nematod, parazit ve virs tayabildii iin “sarhumma” “dang hummas”, “zika”, “chikungunya”, “Bat Nil virs” gibi hastalklarn tanmasnda etkili olduunu ancak bu hastalklara dair henz Trkiye’de bir vakaya rastlanmadn ifade etti.
“HAVALAR ISINDIKA HIZLI GELM GSTERYOR”
zellikleri nedeniyle “agresif bir tr” olarak tanmlad Asya kaplan sivrisineine dair bilimsel almalar ve yeni gelimeleri takip ettiini aktaran yison, “klim deiiklii de bu sivrisineklerin geliimini salyor. nk havalar sndka hzl geliim gsteriyor ve braktklar yumurta says daha ok artyor. Saylar artnca tabii daha fazla insana zarar verebiliyor.” deerlendirmesini yapt.
TRKYE’YE NEREDEN VE NASIL GELD?
Bu sivrisinein Gney Amerika’dan yaplan ticari alveriler srasnda, gemi vastasyla geldii Trkiye’de ilk kez 2011’de Trakya’da, 2017’de Karadeniz’de grldn ve ardndan stanbul ile farkl blgelere yayldn belirten yison, invaziv bir tr olduu iin ortama abuk adapte olup orada oalabildiini dile getirdi.
“KASILMA MEYDANA GELYOR”
Do. Dr. Necla Birgl yison, Asya kaplan sivrisineinin srd kiilerde yaratt etkiye ilikin, u bilgileri verdi:
“Isrd kiilerde alerjik reaksiyonlara yol aabiliyor. ncelikle kaslma meydana geliyor. Sonra kzarma oluuyor belirli bir blgede. Bunu nasl giderebiliriz? Kzarklk oluan blgeye buz koyabiliriz. Bu hem iltihabn yaylmasn hem de kanty engelleyebilir. Antihistaminik merhemler de kullanlabilir. Belirtiler gemezse doktora gidilmelidir. Eer sinek boaz blgesini srrsa, bu ilik meydana getirdii iin ok tehlikeli olabiliyor. Bu gibi durumlarda hemen doktora bavurulmas gerekiyor.”
50 YUMURTA BIRAKABLYORLAR
Bu trn yumurtalarn su birikintilerine braktna iaret eden yison, yle konutu:
“Yumurtalarn genelde s sulara brakyorlar ve oradan yaylyorlar. Dereler, ak alandaki su birikintileri, su kanallar, bidonlar, havuzlar bu sivrisineklerin yumurtalarn brakabilecei yerler arasnda. Yumurtalar zamanla geliiyor, gelimelerinin ardndan onlar da tekrar yumurta brakyorlar. Uygun koullarda 1 hafta ierisinde oalabilirler. Bir kerede yaklak 50 yumurta brakabiliyorlar. Bu nedenle, dardaki su birikintileri nlenmeli. Yurt dnda yaplan bir aratrmaya ait makalede, su birikintileri olan ve olmayan bir yerde bu sivrisineklerden kaynakl sarhumma, dang hummas hastalklarnn ne kadar yaygn olduuna baklm. Makalede, bu su birikintileri kalktnda bu hastalklarn yaylmnn yzde 50-60 azald bildirilmi.”
STANBUL’DA NERELERDE YAYGIN?
Do. Dr. yison, bu trn u anda stanbul’daki yaygnlk durumu ve yaplmas gerekenler hakknda da u deerlendirmelerde bulundu:
“u anda stanbul’da yaygn. Saryer’de, Beykoz’da youn ekilde grlyor. Ancak bence iklim deiiklii nedeniyle artk her yere yaylyor. Belediyeler ilalamalar artrabilir, belirli blgelerde daha fazla ilalama yapabilir. Vatandalar da balkonlarnda, bahelerinde veya evrelerinde su brakmamaya, su birikintilerine dikkat edebilirler.”
Asya kaplan sivrisineine ynelik gerekletirdikleri almalardan da bahseden yison, “Genellikle sivrisineklere kar ayn ilacn uzun sre kullanlmas bu ilaca kar diren gelitirmelerine neden olmaktadr. Bu nedenle sivrisineklerin ilalara baklk kazanma yollarn molekler dzeyde alyoruz. Bu sayede etkili bir yntem gelitirip daha fazla yaylmalarna engel olmay hedefliyoruz.” eklinde konutu.