Körfez kıyısındaki başkente gece yarısı ve sabahın ilk saatlerinde birçok uçak indi, dünya arabulucuların savaşı bitirebilecek ‘son şans’ olarak tanımladığı buluşmayı izliyor.
Savaşın 314’üncü gününde gerçekleşen görüşmeler için ABD dış istihbarat teşkilatı CIA’in Direktörü William Burns ve Başkan Joe Biden’ın Orta Doğu temsilcisi Brett McGurk Katar’ın başkenti Doha’ya uçtu.
Aylardır bir sonuç vermeyen müzakerelerin arabulucuları Mısır, ABD ve Katar. Gazze Şeridi’ni işgal edip 40 bin Filistinliyi katleden İsrail, Doha’daki buluşmaya katılıyor.
Hamas ise görüşmelere katılmayacağını Çarşamba günü ilan etti, üst düzey bir Hamas yetkilisi grubun halihazırda üzerinde anlaşılan teklifin uygulanması için bir yol haritası talep ettiğini söyledi. Hamas’a göre, yol haritasında İsrail’in Gazze Şeridi’nden, özellikle de (Mısır sınırı boyunca uzanan) Philadelphia Koridoru’ndan çekilmesinin garanti edilmesi, yerinden edilmiş kişilerin herhangi bir sınır getirilmeksizin Gazze’nin kuzeyine geri dönmesine ve insani yardıma izin verilmesi gibi unsurlar yer almalı.
“İsrail’in sırf savaşı sürdürebilmek için düzenlemiş olmak adına düzenlediği müzakerelere katılmayacağız” diyen üst düzey Hamas yetkilisi, yol haritasının ABD Başkanı Joe Biden’ın Mayıs sonunda önerdiği anlaşma maddelerine dayanması gerektiğini vurgulayıp İsrail’i ‘yeni koşullar’ eklemekle suçladı.
Amerikan New York Times gazetesinin yayımladığı haber, İsrail’in masaya getirdiği yeni şartları doğruluyor. Kamuya açıklanmamış belgelere göre, İsrail 27 Temmuz’da arabuluculara beş yeni koşulu içeren bir mektup iletti. New York Times, Mayıs ayındaki teklifin ‘İsrail güçlerinin Gazze Şeridi’nin tüm sınırı boyunca yoğun nüfuslu bölgelerden doğuya doğru çekilmesinden’ bahsettiğini ancak Temmuz ayındaki mektubun İsrail’in Philadelphia Koridoru’nu kontrol etmeye devam edeceğini gösteren bir harita içerdiğini yazdı.
Habere göre, mektuba sadece silahsız sivillerin bölgeyi fiilen ikiye bölen Netzarim Koridoru üzerinden Gazze’nin kuzeyine dönmesini sağlamak amacıyla bir mekanizmanın kurulması gerektiği yönünde de bir şart eklendi.
İsrail habere yanıt olarak yeni koşullar eklediği iddiasının ‘yanlış’ olduğunu savundu, sadece anlaşma maddelerine ‘açıklık getirildiği’ni ileri sürdü.
Hamas’ın siyasi lideri ve baş müzakerecisi İsmail Haniye’nin Tahran’da İsrail suikastına uğramasından bu yana müzakereler askıya alındı.
ABD, Mısır ve Katar liderleri geçen hafta İsrail ve Hamas’ı görüşmelere acilen yeniden başlamaya çağıran ortak bir bildiri yayınladılar. Bir çerçeve anlaşmasının ‘artık masada olduğunu ve sadece uygulamaya dönük ayrıntıların tamamlanması gerektiğini’ söylediler ve gerekirse aralarındaki farklılıkların üstesinden gelecek başka öneriler sunmaya hazır olduklarını eklediler.
Joe Biden’ın 31 Mayıs’ta açıkladığı ve BM Güvenlik Konseyi tarafından desteklenen üç aşamalı ateşkes planının ilk aşaması, altı haftalık ateşkes, İsrail’in Gazze’nin nüfusun yoğun olduğu alanlarından çekilmesi, bazı mahkumların ve rehinelerin serbest bırakılması ve insani yardımın Gazze’ye ulaşmasını öngörüyor.
İkinci aşamada hayattaki tüm rehinelerin serbest bırakılması ve İsrail’in Gazze’den tamamen çekilmesi yer alıyor. Planının üçüncü aşamasında ise 7 Ekim’de kaçırılan ve hayatını kaybeden rehinelerin cenazelerinin verilmesi ve Gazze’nin yeniden inşası var.
Hamas’ın hâlâ elindeki 111 rehinenin 39’unun öldüğü sanılıyor.
İsmail Haniye’nin yerine Hamas liderliğine seçilen Yahya Sinvar, İsrail’in tüylerini diken diken etmeye yetti. Zira, bizzat Netanyahu Sinvar’ın bir rehine anlaşmasının şimdiye kadar önündeki tek engel olduğunu söyledi.