Sosyal Güvenlik Uzmanı Murat Özdamar sizlerden gelen sorulara cevap veriyor. İşte bu hafta sizlerden gelen sorular ve Özdamar’ın cevapları:
Emekli maaşını durdurmak mümkün
Soru: Ben emekli maaşımın kesilerek tekrar SGK uzun dönem primi yatırarak çalışmak istiyorum. Ne kadar süre çalışırsam emekli maaşım tekrar dan hesaplanır? İsak Öztürk
Cevap: İlk defa 1.10.2008 tarihinden önce sigortası başlamış olan emekliler dilerse destek primine tabi çalışarak emekli maaşı almayı sürdürür. Eğer emekli olmuş kişiler tüm sigorta kollarına tabi çalışmayı seçerse bu durumda emekli maaşı durdurulur. Tüm sigorta kollarına tabi çalışma nedeniyle emekli aylığı durdurulanlar, diledikleri zaman işten çıkış yapmak ve emeklilik başvurusunda bulunmak şartıyla yeniden emekli aylığı almaya hak kazanır. Böylesi bir durumda emekli maaşı en baştan yeniden hesaplanmaz. Önceki bağlanan aylık, ikinci emekli başvurusu yapılan tarihe kadar emekli maaş artışı ile güncellenir. Sonraki tüm sigorta kollarına tabi çalışma için kısmi bir aylık hesaplanır. Bu iki aylık birleştirilir. Tüm sigorta kollarına tabi çalışma nedeniyle aylığı kestirdikten sonra yeniden emekli maaşı bağlanması için bir süre şartı yok. Belirtelim ki; bu yöntem ekonomik bulunmadığı için tercih edilen bir yöntem değil.
Geçmişte Bağ-Kur tescili yaptırmayanlar vergi kaydıyla Bağ-Kur’lu olamaz
Soru: Ben 1991 yılından 1999 yılına kadar vergi mükellefi olarak bakkal işlettim. Bu yıllarda Bağ-Kur kaydımı açtırmak için başvuru yapmadım. Şu an Bağ-Kur kaydım ve Bağ-Kur hizmetim yok. Vergi kayıt sürelerim için Bağ-Kur açılışı yaptırıp primleri ödeyerek emekli olabilir miyim? Emrah E.
Cevap: Geçmişte 4.10.2000 tarihinde Bağ-Kur Kanununda yasal bir düzenleme yapıldı. Yapılan bu düzenlemeye göre 4.10.2000 tarihinden itibaren altı ay içinde Bağ-Kur kaydı yaptıranların Bağ-Kur tescili 4.10.2000 tarihinden başlatıldı ve 4.10.2000 tarihi öncesi için de vergi borçlanması dediğimiz uygulama ile primin ödenmesi şartıyla Bağ-Kur hizmeti kazandırıldı. Siz 4.10.2000 tarihinden itibaren 6 ay içinde Bağ-Kur tescili yaptırmamışsınız ve vergi borçlanmasına da başvurmamışsınız. Bu nedenle şimdi geriye doğru prim ödeyip hizmet kazanmanız mümkün değil. Eğer 4.10.2000 tarihinden itibaren 6 ay içinde Bağ-Kur tescili yaptırtarak vergi borçlanmasına başvuru yaparak borçlanma primlerini de ödeseydiniz vergi mükellefiyet dönemine Bağ-Kur hizmeti kazanacaktınız.
Kamu emeklisi doktora hekimlik tazminatı ödenir
Soru: Ben üniversite hastanesinden emekli olmuş bir cerrahım. Halen özel hastanede destek primine tabi SSK sigortalısı olarak çalışıyorum. Vergi mükellefiyeti tesis ettirerek hastaneye fatura kesmek yoluyla çalışırsam bana hekim tazminatı ödenir mi? Coşkun U.
Cevap: Kamu kurumunda hekim olarak görev yapmakta iken 5434 sayılı Emekli Sandığı Kanunu kapsamında aylık bağlanmış olan bir hekimin aylık unsurları içinde makam/görev tazminatı bulunmaz. Bu kapsamdaki hekimlere destek primine tabi sigortalı çalışmaması şartıyla emekli maaşına ilave hekim tazminatı da ödenir. Bu tazminat, uzman hekimler için 25.099 TL, uzman olmayan hekimler için ise 19.307 TL tutarındadır. Kendi nam ve hesabına çalışan emekliler için maaşlarından destek primi kesintisi kaldırıldığı için vergi mükellefi sıfatıyla hastaneye fatura kesmek yoluyla çalışırsanız destek primine tabi SSK sigortalısı olmazsınız ve bu halde de hekim tazminatını alma hakkınız oluşur. Destek primine tabi olarak SSK’lı bildirildiğiniz işten çıkışınızın yapılması sonrası hekim tazminatı ödenmesi için SGK’ya başvuru yapmanız gerekir.
Staj sigortası başlangıç sayılmaz
Soru: Benim sigorta başlangıcım ticaret lisesinde öğrenci iken 1998 yılında başladı. Daha sonra askere gittim ve askerlik dönüşü 15.8.2000 tarihinde bir fabrikada işçi olarak çalışmaya başladım. Benim sigorta başlangıcım hangi tarih olacak. Staj dönemine borçlanma yapma imkanım var mı. Askerlik borçlanması yapmamın faydası olur mu? Ahmet S.
Cevap: Teknik ve mesleki eğitim gören öğrenciler zorunlu staja tabi tutulurlar. Bu dönemde öğrenim görülen okul tarafından staj sigorta primi yatırılır. Bu prim sadece iş kazası ve hastalık yönüyle işçiye sosyal sigorta koruması sağlar. Uzun vadeli sigorta dediğimiz emeklilik primi staj sigortasının içinde yer almaz. Bu nedenle staj sigorta başlangıcı emeklilik açısından başlangıç olarak alınmaz. Kanuna göre staj sigortası başlangıç sayılmadığı gibi staj dönemi için borçlanma imkanı da bulunmuyor. Eğer ilk prim ödenen tarihten önce askerlik yapmışsanız borçlanma halinde ilk işe giriş tarihi borçlanılan süre kadar geriye gidecek.
Dul eşe evlenmediği sürece aylık bağlanır
Soru: Ben ve hanımım Bağkur emeklisiyiz. Benim veya hanımımın ölümü halinde maaş bağlanma nasıl oluyor. Aynı statüden emekli olduğumuz için sağ kalan, ölenin aylığını alabilecek mi? İsmail T.
Cevap: Emekli maaşı alan eşin ölümü halinde geride kalan dul eşine evlenmediği sürece her hal ve şartta ölüm aylığı bağlanır. Dul eşin aylık oranı, kendisinin emekli olması veya sigortalı çalışması halinde yüzde 50’dir. Ayrıca hem kendisi hem eşi Bağ-Kur emeklisi olanın eşinin ölümü halinde ölenin Bağ-Kur aylık unsuru içindeki sosyal destek ödemesi yapılmıyor. Buna göre başka aylık alan yoksa bağlanacak aylık ölenin emekli aylığının yüzde 50’sinden bir miktar daha az olabilecektir.