Dileri Bakan Hakan Fidan, katld canl yaynda gndemi deerlendirdi ve sorular yantlad.
ABD’nin 47. Bakan seilen Trump dneminde Trkiye-ABD ilikilerinin nasl olacann sorulmas zerine Bakan Fidan, Cumhurbakan Recep Tayyip Erdoan’n Trump ile ok gl ahsi ilikisinin olduunu dile getirdi.
Bakan Fidan, “Ben ok byk problem olacan dnmyorum, yani iktidar anlamada, reflekslerini grmede bizim problemimiz olmayacak.” dedi.
Sper glerin pozisyonlaryla ve bunun Trkiye ile ilgili muhtemel sonularyla ilgili senaryolar kendilerinin de oluturduklarn kaydeden Bakan Fidan, “Burada benim ilk etapta grebildiim tabi youn bir srail yanls durum var. Bu srpriz deil, yani Amerikan i politikasnda, zellikle Kongrede, iki tarafnda da hem Temsilciler Meclisinde hem Senatoda arlkl olarak srail destekilii bir gerek art haline gelmi durumda.” ifadelerini kulland.
Bakan Fidan, byle bir kompozisyonun olutuunu aka grdklerini belirterek, “Demokratlarn iktidar olduu dnemde biz Gazze’de aktan soykrmn ilendiine ahit olduk. Daha kt ne olabilir ki? Dolaysyla Cumhuriyetilerin olaca dnemde de srail’le ilgili bir takm negatif gelimelerin olacan varsayyoruz. Umarz, Sayn Trump, bu konuda kendi tabanna, Amerikan halkna ve dnya kamuoyuna vermi olduu, ‘ben yeni savalar kartmayacam, buna engel olacam’ sznn arkasnda durur ve bu konuyu da zellikle Filistin corafyasn da bu meselenin bir paras yapar.” diye konutu.
Suriye’nin kuzeyinin gvenliiyle ilgili bir soru zerine Bakan Fidan, “Gerek Amerikal dostlarmza gerek herkese, sylyoruz. Kimin orada olduundan, kiminle i tutulduundan bamsz, bizim milletimize, bizim devletimize tehdit tekil eden snrmzn tesindeki bu hedeflerle biz mcadele etmeye devam edeceiz.” ifadelerini kulland.
Bakan Fidan, zellikle blge lkelerinin veya blgeyle ilgilenen blge d lkelerin Trkiye’nin terrle mcadelesindeki hedeflerini iyi anlamas gerektiinin altn izerek, “Biz burada bir yaylmaclk peinde deiliz. Sadece artk savunmac bir stratejiden nleyici stratejiye gemi durumdayz.” dedi.
T VE ARAP LG OLAANST ZRVES’NN SONULARI “TARH NTELE SAHP”
slam birlii Tekilat (T) ve Arap Birlii Olaanst Zirvesi’nde, Temas Grubu’nun son bir yldr rettii btn mktesebatn ve btn tekliflerin kayt altna alndn kaydeden Bakan Fidan, “Bence bu toplantnn sonular tarihi nitelie sahipti. slam birlii Tekilat yesi lkeler aslnda diplomatik olarak, siyasi olarak bir fikir birlii ierisine girdiler, bir irade beyannda bulundular.” deerlendirmesini yapt.
Bakan Fidan, zirvede zellikle srail’le ibirlii olan lkeler nezdinde atlabilecek admlar, bata Uluslararas Adalet Divan (UAD) ile olmak zere uluslararas kurumlar nezdinde srail’i mahkum ettirmeye ynelik atlmas gereken admlar ile ift tarafl yaplabilecek ambargolarn kaytlara getiini syledi.
“srail’in Gazze’ye saldrlarnn ne zaman ve nasl duraca” sorusuna yant veren Dileri Bakan Fidan, “srail ve Amerika ile destekileri herhangi bir bedel demedikleri srece bu politikann devamlln biz greceiz. srail u anda siyasi bedel, askeri bedel, ekonomik bedel demiyor.” ifadelerini kulland.
ABD SEMLERNDE FLSTN MESELESNN ROL
Bakan Fidan, “Amerika’daki seimlerin kaybedilmesinde Filistin’deki meselenin de bir nebze rol oldu. Mslman semen, Arap semen ve baka ezilmi milletlerden gelen semenlerin klasik olarak Demokratlar desteklemesi gerekirken bakyorsunuz cezalandrdlar ve Cumhuriyetilerin yolundan gittiler.” ifadelerine yer verdi.
Bakan Fidan, srail’in Gazze’deki soykrmnn cezasz kalmasnn, beraberinde daha byk bir sava ve ngrlemeyen kitlesel sorunlarn ortaya kmasna sebep olabileceine iaret etti.
srail’in Gazze’deki soykrm konusunda grdkleri karsnda kiisel olarak ne hissettiinin sorulmas zerine Bakan Fidan, “Ben bir savataym. Hislerimi gsterme lksm yok.” yantn verdi.
SURYE LE LKLER
Bakan Fidan, Trkiye-Suriye ilikilerinin normallemesine ilikin soruya da, geldikleri noktada Suriye’de i savan donduunu, daha fazla yksek sayda insann hayatn kaybetmediini ve yerinden edilmenin yaanmadn, bunlarn byk lde azaldn belirtti.
“Ama daha iyi bir zmn mmkn olmas iin gerekli admlarn atlmadn gryoruz.” diyen Bakan Fidan, Suriye rejiminin yurt dndaki 10 milyon civarnda Suriyeliyi tekrar Suriye’ye getirme konusunda bir tercih yapmas gerektiini syledi.
Bakan Fidan, Suriye rejiminin, srail’in blgedeki yaylmaclnn etkileriyle daha nce hi olmad kadar ba baa kaldna dikkati ekerek, “Son 3 yldr esas itibariyle biz ok sistematik ekilde srail Hava Kuvvetlerinin ranl milisleri sistemli ekilde vurduunu hep gryorduk. Yani haftada 1-2 bazen 3 operasyon yaparak. Ruslarla koordineli gtryorlard bunlar. imdi Gazze Sava’ndan sonra bunun daha da arttn gryoruz.” ifadelerine yer verdi.
Bakan Fidan, Rusya’nn Trkiye-Suriye normallemesinde herhangi bir rol olup olamayacana ilikin, “Eer am ynetimi belli kritik konularda adm atmak isterse Ruslarn ben buna hayr diyeceini dnmyorum. Ama Ruslarn, (am ynetiminin) bu admlar atmas iin ok youn bir bask yapacan da dnmyorum ve grmyorum da zaten. Bu konuda biraz ntr duruyorlar akas.” ifadelerini kulland.
MOTAKS, OCAK-UBAT 2025’TE TRKYE’YE GELECEK
8 Kasm’daki Atina ziyareti ve Yunanistan-Trkiye ilikilerine dair Bakan Fidan, ziyaretinin bir srecin paras olduunu, Yunanistan Babakan Kiryakos Miotakis’in Ocak ya da ubat 2025’te Yksek Dzeyli birlii Konferans iin tekrar Trkiye’ye geleceini syledi.
Dileri Bakan Fidan, Yunanistan’a yapt ilk ikili ziyaretin olumlu bir atmosferde getiini ve Yunanistan Dileri Bakan Yorgos Yerapetritis’in de olumlu bir yaklam iinde olduunu kaydederek, iki lke arasnda nceki nesillerden aktarlanlar dahil karmak problemler bulunduunu dile getirdi.
ki lkede de i siyasetin belli miktarda basks olduunu aktaran Bakan Fidan, Trkiye’nin menfaatlerine halel getirmeden iki tarafn da raz olabilecei bir zme nasl ulalabileceinin aray iinde olduklarn ifade etti.
Bakan Fidan, Yunanistan’la balatlan srete aklkla tartmaya ve gerginlii ykseltmemeye odaklandklarn kaydederek, Ege sorunu dnda adalarn silahszlandrlmas, kta sahanl, karasular, stats belli olmayan yerler, hava sahas ve mnhasr ekonomik blge gibi birok farkl mesele olduunu anlatt.
“ADADAK GEREKLK K TOPLUMUN BRBRNDEN AYRI YAAMASI”
Bakan Fidan, Trkiye iin Kbrs meselesinin zmnn tek seeneinin iki devletli zm olmasna ilikin, Avrupa Birlii’nin (AB) ald yanl karar neticesinde Kbrs meselesinin birdenbire AB’de sorun haline geldiine iaret ederek, bu konunun Trkiye ile ilgili konularda da hep bir sorun alan olduunu dile getirdi.
Herkesin adadaki gereklii kabul ettiine dikkati eken Bakan Fidan, “Adadaki gereklik iki toplumun birbirinden ayr yaamas, artk her iki toplum da kendi yolunu kendi izmi, kendi hayatn kendi yayor, kendi gbeini kendi kesmi, yoluna devam ediyor. Bunlarn tekrar zoraki bir ekilde, bir forml altnda birletirilip g paylam ierisine sokulmas aray, netice verecek bir aray deil.” diye konutu.
Bakan Fidan, Kuzey Kbrs Trk Cumhuriyeti’nin (KKTC) Trk Devletleri Tekilat’ndaki (TDT) gzlemci yeliine deinerek, KKTC’ye uygulanan uluslararas izolasyon ve ambargonun devam ettiini vurgulad.
“TRKYE HER TRL SENARYOYA HAZIR”
ABD’nin Gney Kbrs Rum Ynetimi (GKRY) iin silah ambargosunu kaldrmas, Rum ynetimiyle mutabakat imzalamas ve s kurma giriimlerinde bulunmasna dair Bakan Fidan, gvenlie ilikin denge deitirici hareketleri ok yakndan takip ettiklerini syledi.
Bakan Fidan, Kbrs adasnda yeni bir askeri hareketlilie ihtiya olmadn belirterek, “Bizim varlmzdan baka trden bir tehdit reten, tehdit alglayan ve bu tehdidi bahane edip kendi silahlanmasn gerekletirme politikas, bu baka bir alan. Orada baka bir niyet olabilir. Benim grdm, herkes bizim her trl senaryoya hazr olduumuzu biliyor. Bize Kbrs ok yakn. Anavatan olarak bizim mobilizasyon kabiliyetlerimiz de ok fazla.” ifadelerini kulland.
Her iki tarafn da diplomatik araylara ilikin niyetlerinin srdrdn kaydeden Bakan Fidan, Birlemi Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres’in iki taraf bir araya getirdiini ve ileride Guterres’in ev sahipliinde Trkiye’nin de dahil olduu drtl ya da beli grmelerin olabileceini syledi
YUNANSTAN VE TRKYE’DEN AGT’TE ORTAK PROJE
Yerapetritis ile grmesinde Trk ve Mslman aznln durumunu da grtklerini anlatan Dileri Bakan Fidan, Trkiye ve Yunanistan’n Avrupa Gvenlik ve birlii Tekilat (AGT) kapsamnda ortak bir proje yrttn ve AGT ynetimi iin ortak paket teklif ettiklerini syledi.
Bakan Fidan, bu kapsamda AGT Genel Sekreterliine bir Trk adayn ve bir direktrle de bir Yunan adayn ortak paket ve imzayla sunulduunu anlatt.
“TRKYE’NN NCEL BLGEDE SAVA VE ATIMA OLMAMASI”
Rusya-Ukrayna savanda Trkiye’nin yrtt arabuluculua ve savan gidiatna ilikin Bakan Fidan, bu konunun yakndan takip edildiini ve ilk gnden itibaren iki tarafa da ok ciddi uyarlarda bulunduklarn vurgulayarak, “Tabii, igalin kendisine biz karyz.” dedi.
Bakan Fidan, Trkiye’nin barn sesini, umudunu ve olabilirliini dile getiren, ykselten, srekli o canl tutan gl bir devlet olmasnn nemine dikkati ekerek, “Bu sava inanlmaz derecede yok edici bir sava. Yz binlerce insan ld. Her iki taraf da kamuoyu basks almamak iin gerek l miktarn maalesef paylamyor. Yani 500 binin stnde insan kaybndan sz ediyoruz.” dedi.
Trkiye’nin savan durmas iin pozisyonunu devam ettirdiini kaydeden Bakan Fidan, “Biz buradan bir puan ve kredi alma peinde deiliz. Gerek manada, samimi bir ekilde bu savan bitmesine ynelik bir stratejik niyetimiz var. Bizim hkmet olarak d politikadaki bir numaral nceliimiz yakn blgemizde savan ve atmalarn olmamas, kuzeyimiz, gneyimiz, doumuz, batmz”. diye konutu.
Bakan Fidan, blgesel sahiplenmeyle ilgili bir inisiyatif gelitirilmesi gerektiine iaret ederek, blgenin sorunlarn esas itibaryla blge lkelerinin zmesi gerektiini szlerine ekledi.
Bakan Fidan, Irak Yksek Yarg Konseyi Bakan Zeydan ile bir araya geldiBakan Fidan, ABD’li mevkida Blinken ile grtDileri Bakan Hakan Fidan, Rus mevkida Lavrov ile grt