Asya Piyasalar Uzman Sleyman Mete zbalaban, elik sektrnde kresel apta grlen durgunlua karn herhangi bir krizin sz konusu olmadn belirterek, “Sektrn krize girmesi iin global bir kriz kmas, baka bir deyile ABD’de konut ve altyap sektr yatrmlarnn durmas, in konut piyasasndaki resesyonun daha byk bir krize girmesi, otomotiv sektrnn de retimini drmesi gerekiyor.” dedi.
elik sektr, zellikle in kaynakl faktrlerle kresel apta bir durgunluk yaama riskiyle kar karya bulunuyor.
in’de emlak piyasasnn da zarar grmesinin etkisiyle zayf talep ve zarar gren retim, lkede sektr iin byk bir risk oluturuyor.
Kresel elik sektr 2008 ve 2015’te ykc dlerle kar karya kalmt. inli China Baowu Steel Group irketi oluabilecek bu yeni krizin ncekilerden daha iddetli olabilecei ngrsnde bulundu.
inli elik reticileri, d pazarlara ynelerek bu yl kayda deer bir ihracat gerekletirmesine karn dier lkelerin kendi sanayilerini korumak iin gmrk vergileri koymasyla artan engellerle karlat.
lkede yeni inaat balanglarnn, 2023 ve 2022’de srasyla yzde 21 ve yzde 39’luk daralmann ardndan 2024’n ilk yarsnda yaklak yzde 24 geriledii tahmin ediliyor.
Demir cevherinin ton bana fiyat yln en dk seviyesi olan 93 dolarla 2022’den bu yana en dk seviyelerine kadar geriledi.
Almanya merkezli dnyann en byk elik reticilerinden ThyssenKrupp’n yln 2. eyreinde satlar da 9,6 milyar avrodan 9 milyar avroya, siparileri de 9,4 milyar avrodan 8,4 milyar avroya dt.
irket, otomotiv teknolojisi, makine ve inaat sektrndeki mterilerin azalmasyla zayf talebin satlar ve yeni siparileri drdn kaydetti.
– “GEEN YIL N’N ELK HRACATI YZDE 33 ARTTI”
Asya Piyasalar Uzman Sleyman Mete zbalaban, demir-elik sektrnn dnyadaki en byk firmalarnn sat ve karlarnn 2024’n ilk eyreinde gerilediini belirtti.
Demir-elik sektrnn sat ve karlarnn azalmasnn en nemli nedenlerine deinen zbalaban, dnyann en byk demir-elik reticisi olan in’de arz fazlas olutuuna iaret etti.
lkenin ekonomik bymesinin gerilemesi ve zellikle konut piyasasnn resesyonda olmasnn yurt ii talebi nemli lde azalttn ifade eden zbalaban, unlar syledi:
“nk genel olarak inaat ve altyap sektr demir-elik tketiminin yzde 52’sini yapyor. Yurt ii talep dmesine karn inli irketler retimlerini ksmadlar ve oluan arz fazlasn dk fiyatlardan ihra ettiler. Geen yl in’in elik ihracat yzde 33 artt. Toplam olarak 95 milyon ton ihracat yapt ki bu rakam ABD’nin 2022’deki toplam tketimine eit. rnein, in’in ve dnyann en byk reticilerinden olan Angang Steel’in yurt ii satlar 2023’te yzde 15 derken ihracatn yzde 18 artrd. Buna karn irket yaklak 449 milyon dolar zarar aklad. in’in ihracatn en fazla artrd lkeler ise Brezilya, Vietnam, Hindistan, ngiltere, Filipinler ve Trkiye oldu.”
Global ekonomide yksek faiz ve enflasyon ortamnn sanayi retimini ve konut piyasasn olumsuz etkilediini syleyen zbalaban, “ABD merkezli elik reticisi US Steel’in rn fiyatlarn yzde 4 artrmasna karn satlar (miktar olarak) yzde 10 azald” dedi.
zbalaban, Avrupa Birlii ekonomik bymesinin yavalamasnn da sektr etkilediini dile getirerek, enerji ve demir elik cevheri fiyatlarnn artmasnn irketlerin kar marjlarn drdn kaydetti.
“in’in ar retim ve rekabeti fiyatndan demir-elik sektrnde kar marjlarnda d ve sektrde resesyon olmakla birlikte herhangi bir kriz durumu yoktur.” ifadelerini kullanan zbalaban, unlar kaydetti:
“Sektrn krize girmesi iin global bir kriz kmas, baka bir deyile ABD’de konut ve altyap sektr yatrmlarnn durmas, in konut piyasasndaki resesyonun daha byk bir krize girmesi, otomotiv sektrnn de retimini drmesi gerekiyor. zellikle ABD’nin in’e kar uygulad tarife ve tarife d engeller 2024 ve 2025 ylnda in’in ihracat ve retimini azaltacaktr. in Merkez Bankas konut sektrne ynelik kullanmak zere ticari bankalar zerinden dk faizli yeni bir kredi program balatt. Bu uygulamann in’deki konut satlarn dolaysyla da demir-elik tketimini artraca ngrlmektedir. Gemilere yaplan Yemen kaynakl saldrlardan dolay Svey Kanal’nn kullanm nemli oranda azalm, mit Burnu’nun kullanlmas nedeniyle in’den Avrupa’ya olan navlun fiyatlar byk lde artmtr. Navlun fiyatlarnn artmas in’den Avrupa ve Akdeniz Blgesi’ne olan, zellikle demir-ekil gibi fiyatna gre arl fazla olan rnlerin, sevkiyatn azaltacaktr.”
Ukrayna’nn retiminin sava koullar nedeniyle yzde 15-20 kapasiteye dtn aktaran zbalaban, uygulanan ambargo ve ticari engellerden dolay dier nemli bir retici olan Rusya’nn retim ve ihracatnn da azaldn szlerine ekledi.