İngiltere’deki Francis Crick Enstitüsü, hava kirliliğinin beyin sağlığı üzerindeki etkilerini araştırmak için “Rapid” adlı yeni bir projeye başlıyor. Bu proje, özellikle bunama ve Alzheimer gibi nörodejeneratif hastalıkların tetikleyicisi olarak hava kirliliğinin rolünü incelemeyi hedefliyor. Çalışma, hava kirliliğinin beyin sağlığını nasıl etkilediğini anlamak ve bu hastalıkların ilerlemesini durduracak yeni tedavi yöntemleri geliştirmek için kritik bir adım olarak değerlendiriliyor.
Hava Kirliliği ve Demans İlişkisi
Son yıllarda yapılan araştırmalar, hava kirliliğinin sadece solunum ve kalp hastalıklarına değil, aynı zamanda beyin sağlığına da ciddi zararlar verdiğini ortaya koydu. Özellikle partikül madde 2.5 (PM2.5) olarak bilinen, havadaki küçük katı ve sıvı parçacıkların beyin dokusuna nüfuz edebildiği ve bunamayı tetikleyebileceği düşünülüyor. Bu parçacıklar, fabrika emisyonlarından, araç egzozlarından, toz, polen ve hatta orman yangınlarından kaynaklanıyor. Bilim insanları, bu partiküllerin solunduktan sonra beyine ulaşabileceğini ve nörolojik bozulmalara yol açabileceğini belirtiyor.
Rapid Projesi: Demansla Mücadelede Yeni Umut
Rapid projesi, hava kirliliği ile beyin hastalıkları arasındaki bağlantıları çözmeyi amaçlıyor. Race Against Dementia adlı yardım kuruluşu tarafından desteklenen bu proje, bilim insanlarına Alzheimer gibi hastalıkların ilerlemesini yavaşlatacak yeni ilaçların geliştirilmesinde yardımcı olmayı hedefliyor. Proje liderlerinden Prof. Charles Swanton, hava kirliliğinin genellikle bunama ile ilişkilendirilmediğini, ancak son bulguların bu parçacıkların beyin üzerinde doğrudan bir etkisi olduğunu gösterdiğini belirtti.
Bilim insanları, hava kirliliğinin bunamayı tetiklemek için üç farklı yol izleyebileceğini öne sürüyor: Birincisi, bu küçük partiküllerin beyindeki proteinlerin anormal bir şekilde bir araya gelmesini hızlandırması, bu da Alzheimer gibi hastalıklara neden olabiliyor. İkincisi, beynin temizleme sisteminin engellenmesi ve hastalık yapan proteinlerin birikmesi. Üçüncüsü ise, beyin iltihabının artması olarak değerlendiriliyor.
Beyin Sağlığını Korumak İçin Hava Kirliliğine Karşı Mücadele
Crick Enstitüsü ve University College London bünyesindeki Nörodejenerasyon Biyolojisi Laboratuvarı’ndan Dr. Sonia Gandhi, bu mekanizmaların daha iyi anlaşılmasının, hava kirliliğine karşı koruyucu tedavi yöntemlerinin geliştirilmesine olanak sağlayacağını vurguladı. Hava kirliliğinin beyin sağlığı üzerindeki olumsuz etkilerini azaltmak için alınacak önlemler, nörodejeneratif hastalıkların tedavisinde büyük bir adım olabilir.