Medipol Sağlık Grubu’ndan Çocuk Hematoloji ve Onkoloji Uzmanı Prof. Dr. Murat Elli, çocuklarda en yaygın olan lenfomanın belirtileri ve tedavi süreçlerini anlattı. Lenfomanın en yaygın görülen kanser türlerinden biri olduğun altını çizev Prof. Dr. Murat Elli, “Çocuklarda lenfomalar erişkinlerin aksine genellikle hızla büyür, ancak tedaviye genellikle çok iyi yanıt verirler. Lenfoma tanı ve tedavisinde sürekli yeni gelişmeler kaydedilmektedir. Güncel tedaviler ile çocukların önemli bir kısmı artık iyileşebilmektedir. Tedavi edilen çocukların çok önemli kısmı hastalıksız ve sağlıklı yaşam sürmektedir.” dedi. Prof. Dr. Elli’nin konuşmasının satır başları ise şöyle:
LENFATİK SİSTEMDE GELİŞEN KANSERLERDİR
“Lenfoma, vücudun savunma sistemi olan lenfatik sistemde gelişen kanserlerdir. Lenfatik sistem, kan damarlarına benzer şekilde vücut dokularına yayılan geniş bir damar ağıdır. Bu damarlar, enfeksiyonların yanı sıra kanserle savaşan özel beyaz kan hücreleri olan lenfositleri taşıyan renksiz, sulu bir sıvı olan lenf içerir. Lenfositler gelişim aşamasına göre B ve T iki türe ayrılır: B-lenfositleri ve T-lenfositleri, antikor üretimi yaparak ve bakteriler ile virüsler gibi zararlı mikroorganizmaları yok ederek bizi korur.”
BAĞIŞIKLIK SİSTEMİNİ ZAYIFLATIYOR
“Lenfoma, kötü huylu bir değişim geçiren ve kontrolsüz çoğalmaya başlayan B lenfositleri ve T lenfositlerinden gelişir. Hücrelerin bu kontrolsüz bir şekilde çoğalarak kanser hücrelerinin toplandığı tümörler Lenfoma anlamına gelir. Kötü huylu lenfositler zamanla normal lenfositleri sayı ve yetenek olarak bozar ve sonuçta bağışıklık sistemi zayıflar ve düzgün çalışamaz hale gelir.”
ÇOCUKLARDA ÇOK YAYGIN
Dünya Sağlık Örgütü’nün lenfoma sınıflandırma sistemine göre çok sayıda alt tür tanımlanmıştır. Hodgkin lenfoma adı verilen ve en sık görülen lenfoma türünün 5 farklı alt türü tanımlanmıştır. Her bir alt türün klinik özelikleri birbirinden farklıdır. Diğer tüm alt türler genellikle bir araya toplanır ve non-Hodgkin lenfoma olarak adlandırılır. Çocuklarda, lenfoma en yaygın görülen kanser türlerinden biridir. Çocuklarda lenfomalar erişkinlerin aksine genellikle hızla büyür, ancak tedaviye genellikle çok iyi yanıt verirler. Lenfoma tanı ve tedavisinde sürekli yeni gelişmeler kaydedilmektedir. Güncel tedaviler ile çocukların önemli bir kısmı artık iyileşebilmektedir. Tedavi edilen çocukların çok önemli kısmı hastalıksız ve sağlıklı yaşam sürmektedir.”
ARAŞTIRMALAR SÜRÜYOR
“Çocukluk çağı lenfomasının nedenleri çoğu durumda bilinmemektedir. Bu hastalığın bulaşıcı olmadığını biliyoruz ve birçok kanser türünde olduğu gibi, genellikle hücrelerin büyümesini ve bölünmesini kontrol eden özel proteinlerin zarar görmesinin rol oynayabileceği düşünülmektedir. Bu zararın olası nedenleri üzerine sürekli araştırmalar yapılmaktadır ve bağışıklık sistemindeki değişikliklerin bazı vakalarda rol oynayabileceği düşünülmektedir. Bağışıklık sistemi zayıflamış çocuklar, ya viral bir enfeksiyon sonucunda ya da bağışıklık sisteminin fonksiyonunu etkileyen ilaç kullanıyorsa lenfoma geliştirme olasılığı artar. Epstein-Barr virüsü (EBV) ile enfeksiyon, özellikle bağışıklık sistemi zayıflamış kişilerde, glandüler ateşe neden olan virüs olabilir.”
AKRABA EVLİLİKLERİNDE SIKLIKLA GÖRÜLÜYOR
“Lenfoma tanısı konan kişilerin çoğunda hastalık için aile öyküsü yoktur. Ancak, nadiren genetik yatkınlık tanımlanmıştır. Özelikle akraba evliliklerinin sık olduğu topluluklarda doğumsal bağışıklık sistemi bozukluklarında özelikle Hodgkin lenfomanın daha sık geliştiği görülmüştür. Bu durum çok nadir olduğu için ailelerin hastalık için bir çocuk onkoloğu önermedikçe test yaptırmaları önerilmemektedir.”
ŞİŞMİŞ BEZLER HER ZAMAN LENFOMA ANLAMINA GELMEZ
“Bazı çocuklar lenfoma tanısı konduğunda herhangi bir belirti göstermeyebilir, az bir kısmında rutin sağlık kontrolünde saptanabilir. Bazen, farklı bir yakınma nedeniyle yapılan rutin bir göğüs röntgeninde tesadüfen tespit edilebilir. Lenfomanın en yaygın belirtisi, genellikle boyun, koltuk altı veya kasık bölgesinde bulunan bir lenf nodunun sert, genellikle ağrısız şişmesidir. Şişmiş bezler her zaman lenfoma anlamına gelmez. Genellikle lenf bezi büyümeleri bir enfeksiyon sonucunda ortaya çıkar, örneğin boğaz ağrısı. Bu durumda, boyundaki bezler genellikle şiş ve ağrılıdır.”
BU BELİRTİLERE DİKKAT!
“Sık görülen belirtiler şunlardır: Tekrarlayan ateşler, gece aşırı terleme, istenmeyen kilo kaybı, sürekli yorgunluk ve enerji eksikliği, genel kaşıntı veya döküntü, kronik öksürük, nefes darlığı. Bu belirtiler, viral enfeksiyonlar gibi diğer hastalıklarda da görülebilir. Bu yüzden, bu şikayetlere sahip kişilerin hepsi lenfoma hastası anlamına gelmez. Çocuğunuzun geçmeyen yakınma ve belirtileri varsa, çocuğunuzun doktoruna başvurmanız önemlidir, böylece çocuğunuz doğru bir şekilde muayene edilip tedavi edilebilir.”
TEŞHİS NASIL YAPILIR?
“Genel bir muayenede doktor, çocuğunuzun boynundaki, koltuk altındaki ve kasık bölgesindeki bezlerde herhangi bir şişlik olup olmadığını, lenf bezi büyüklüğünün yer, boyut ve şekil açısından normal olup olmadığını kontrol eder. Ayrıca çocuğunuzun karın ve göğsünü de büyümüş organlar veya sıvı birikimi belirtileri açısından inceler. Fizik inceleme yanı sıra bu aşamada, kemik iliği, karaciğer ve böbreklerin ne kadar iyi çalıştığını kontrol etmek için bazı kan tetkikleri isteyebilir. Çocuğunuzda lenfoma olabileceğinden şüphelenirse, tanıyı doğrulamak için bir biyopsi yapılması gerekecektir.”
TÜRÜNÜ BİLMEK ÖNEMLİ
“Biyopsi, şüpheli bir kitleden bir lenf nodu veya doku örneğinin alınarak laboratuvar ortamında incelenmesini içerir. Rahatsızlık ve sıkıntıyı sınırlamak amacıyla, biyopsi genellikle çocuğun kısa süreli bir anestezi altında yapılır. Eğer şişmiş bez karın veya pelvis bölgesindeyse, karın veya pelvis içini görmek ve gerekirse biyopsi yapmak için bir laparoskopi adı verilen cerrahi prosedür yapılabilir. Doku örnekleri alındıktan sonra laboratuvar ortamında patolog tarafından incelenir. Biyopsinin kesin sonuçlarının gelmesi birkaç gün sürebilir. Çocuğunuzun sahip olduğu lenfomanın tam türünü bilmek önemlidir çünkü bu, hastalığın olası seyrini ve en iyi tedavi yöntemini belirlemek için bilgi sağlar.”
AŞAMA AŞAMA TEDAVİ SÜRECİ
“Lenfoma tanısı konduktan sonra, hastalığın vücutta ne kadar yayıldığını ve önemli organlar üzerindeki etkisini belirlemek için ek testler yapılması gereklidir. Bu testler şunları içerir: Kan testleri, bilgisayarlı tomografi ve PET. Ayrıca tedaviye yanıtı değerlendirmek için de kullanılabilir. Tedavi, çocuğunuzun sahip olduğu lenfomanın tam türüne, vücutta yayıldığı yerlere ve büyüme hızına bağlı olarak değişir. Çocuğunuzun yaşı ve genel sağlığı da göz önünde bulundurulur. En iyi tedavi kararını vermenize yardımcı olmak için, çocuğunuzun doktoru mevcut tüm bilgileri dikkate alır. Bu bilgiler, dünya genelinde lenfoma geçirmiş yüzlerce kişinin deneyimlerini ve çocuğunuzun özel durumunun detaylarını içerir. Uluslararası ortak kullanılan tedavi rejimleri kullanılır.”
“Lenfoma tedavisi genellikle kemoterapi, radyoterapi ve nadiren cerrahi içerir. Lenfomada tekrar etmişse veya yüksek nüks riski taşıyorsa ve standart iyi yanıt vermiyorsa, periferik kan kök hücre nakli kullanılabilir.”