Alnan bilgiye gre, Trklk uuru ve Trk dnyasnn gelecei iin can veren Trk aydnlarnn at isimlerinden olan Azerbaycan milli mar ve “rpnrdn Karadeniz” iirinin airi Ahmed Cevad’n ahsnda, biriken uuru bugne ve yarna tamak amacyla 5 Mays’ta kurulan enstitnn 10 Temmuz’daki altaynda, yrtecei faaliyetlerin alan ve kapsam belirlendi.
Enstitnn, Trk ve Trk dnyas genliinin milletin milli, manevi, ahlaki ve insani deerleriyle donatlmasna ynelik almalar kapsamnda, “rpnrdn Karadeniz” iirinin Trkiye’de okunuunun 100. ylnda ekim aynda konser dzenlenmesi planlanyor.
– TOPLANTIDA ALINAN KARARLAR
Enstitnn ynetim kurulu yeleri, uzman, akademisyen, brokrat, senarist-yapmc, kurum temsilcisi, air ve yazarlarn katlmyla yaplan altayda, enstitnn amac erevesinde Trk dnyas ile Trkiye arasnda kurulabilecek her trl irtibat ve ortak proje ele alnd.
Toplantda, enstitnn faaliyet ve alma alanlarna ilikin, Ahmed Cevad’n lke ve Trk dnyas genelinde tannrlnn artrlmas, eylem insan-aksiyoner, air, yazar ve sanatkar ruhunun tantlmas, eserlerinin yeniden derlenmesi ve varsa baka almalarnn da bulunup basma uygun hale getirilmesinin kararlatrld toplantda, Ahmed Cevad’n bestelenen arklarnn yeniden icra edilmesi ve bir klliyat eserinin oluturulmas kararlatrld.
Cumhurbakanl Senfoni Orkestras ve TRKSOY i birliiyle 8 Ekim 1924’te Kars’ta rpnrdn Karadeniz’i Atatrk’n yurt gezileri srasnda kendisine icra edilmesinin 100. ylnda Ankara’da konser dzenlenmesinin de grld toplantda, Ahmed Cevad isminin okullara, sokaklara ve eitim merkezlerine verilmesi iin ilgili kurumlarla irtibata geilmesi, Ahmed Cevad’n hayatn anlatan ksa film, belgesel, uzun metrajl film, biyografik matbu eser hazrlanmas da ele alnd.
Kahramanmara’ta depremden zarar gren ehir merkezinde Azerbaycan Cumhuriyeti tarafndan ina edilen Azerbaycan Mahallesi’nde Ahmed Cevad isminin yer almas, Ahmed Cevad’n ei ve ailesinin ektii zulmlerden hareketle 8 Mart Dnya Kadnlar Gn’nde daha yerli ve milli bir “Kadnlar Gn” etkinliinin dzenlenmesi de grld.
– “SEMBOL BR SMDR”
Ahmed Cevad Enstits Bakan ve ayn zamanda Devlet Baheli’nin Badanman Trkolog Prof. Dr. Ruhi Ersoy, dzenlenen altay ile enstitnn almalarna ilikin, AA muhabirine bilgi verdi.
Ersoy, Ahmed Cevad’n, air olmann tesinde Trk milli mcadelesine ok nemli katklar olmu sava bir Trk aydn olduunu vurgulayarak “zellikle Balkan harbinde Trkiye’de savam. Karde Kmei ad altnda sava madurlarna yardmlar getirmi. Anadolu Trkl ve Azerbaycan Trkl arasnda Trk dnyas sevdasyla ilgili ok byk hizmetler yapm bir Trk aydndr. Sembol bir isimdir.” dedi.
Ahmed Cevad’n, SSCB dnemindeki repressiyada kuruna dizilerek ehit edildiini anmsatan Ersoy, “Ahmed Cevad Enstits ile birlikte hem Azerbaycan-Trkiye dostluu hem Azerbaycan-Trkiye ve Trk dnyas kader, kltr, sanat, edebiyat, duygu ve mefkure birlii Trkiye kamuoyunda, Trk dnyasnda daha ok tannsn arzusundayz.” diye konutu.
Ahmed Cevad’n yazd ve Trk dnyasnn her yerinde kabul gren “rpnrdn Karadeniz” marnn Trkiye’de neredeyse milli martan sonra en fazla okunan marlardan biri olduuna dikkati eken Ersoy, yle devam etti:
“8 Ekim 1924’te Gazi Mustafa Kemal Atatrk’e Kars ziyaretinde ilk kez Kafkaslar’dan gelen bir Azerbaycanl ailenin akordiyon eliinde ‘rpnrdn Karadeniz’i icra ettii bilgisine sahibiz belgelerde. Onun 100. ylnda grkemli bir konser yapmay, Trk dnyasndan sanatlar davet etmeyi, ‘rpnrdn Karadeniz’in her bir beytinin Trk lehelerinden birisinin aksanyla sylenebildii, Ahmed Cevad eserlerinin icra edilebildii bir konser organizasyonuyla bu duygu birliini artrmak istiyoruz. Ahmed Cevad ve 1937 repressiyaya maruz kalan aydnlarla ilgili sempozyum tertip etmeyi, bu konuyla ilgili Trk dnyasndan misafirler arlamay ve Trkiye’de de dijital ortamlarda oluturacamz enstitnn web sayfalarnda srekli bilgileri diri tutarak bu hakikatleri icra etmeye alacaz.”
– “BRLKTE GELECEK ARAYII, BUGN TRK DEVLETLER TEKLATINI ORTAYA KOYDU”
Tarihi sadece gemiin kalntlar olarak grmediklerini, yaananlarn bugn aydnlattn ve oradan alnan ilhamla doruluu ve bugnden de yarn aydnlattna inandklarn ifade eden Ersoy, unlar syledi:
“Trk dnyasndaki scak gelimeler, tarihin ve talihin dnm noktasnda, Trklk nemli bir zaman diliminden geiyor. Trkler tarihte birbirleriyle kavga ederek anlrken bugn kendi arasnda kavga etmeden uzlama zemininde birlikte gelecek aryorlar. Bu birlikte gelecek aray bugn Trk Devletleri Tekilatn ortaya koydu. Trk Devletleri Tekilatnn alt birimlerinde pek ok faaliyetler yaplyor. TRKSOY, Trk dnyasnn UNESCO’su gibi. Trk dnyasnn kltrel faaliyetlerini takip ediyor. Biz de Ahmed Cevad Enstits olarak bu faaliyeti, Sayn Genel Bakanmz Devlet Baheli Bey’in himayelerinde, her ne kadar MHP bnyesinde faaliyet gstersek de akademik, ve kltrel sanatsal almalar arlkl olarak devam ettirip, katkda bulunmaya alacaz.”
Trk dnyas genliini bilgilendirmeyi, heyecanlandrmay, farkndalklarn artrmay amaladklarn vurgulayan Ersoy, “Bu gelecek araynda milli kimliimizin bu postmodern ada kimliklerin, milli devletlerin, kltrel yaplarn kendi ierisinde ok farkl zeminlere doru evrildii bir ortamda Trk genliine, ‘Ecdadn tandka daha byk iler yapmak iin kendinde kuvvet bulacaksn. Bak sanatn, edebiyatn, estetiin, aile deerlerine saygnn hepsi senin mazinde, atalarnda hem de ok yakn bir dnemde var’ diyeceiz.” ifadelerini kulland.
“Biz, Trkiye Trkl, 81 vilayet, 780 bin kilometrekare, 85 milyonla snrl bir corafya deiliz.” diye konuan Ersoy, unlar kaydetti:
“Bu bizim siyasi snrmz ama bizim kltr ve medeniyet snrmza baktmzda bu 20 milyon kilometrekareyi bulan, dnyann te ikisine mhrn vurmu byk bir Trk dnyas corafyas, Turan corafyas var. Medeniyet corafyamzn ve burada filizlenmi olan millet talarmzn, iklimimizde yeermi olan gnl corafyamzdaki milletleri de topladmzda, dnyann medeniyet krizine girdii ortamda insanla yeniden bir ses ve nefes verebilme potansiyelimizin olduunu hem Trk genliine hem Trk dnyas genliine hatrlatmak istiyoruz. Bizim nihai arzumuz Ankara merkezli bir siyaset, Trkistan merkezli bir medeniyetle Trk dnyasnn birikiminin sadece Trk dnyasnn sorunlarn deil, bugn krize girmi insanln sorunlarn da zeceini dnyoruz.”