Almanya gurbetçilerin sayesinde lezzetini öğrenip alıştığı döneri öyle bir sahiplendi ki şimdi bunun için Türkiye’ye karşı mücadele ediyor.
class=”medyanet-inline-adv”>
Türkiye ile Almanya arasındaki döner savaşının yeni seansı dün İngiliz gazetesi Guardian’a haber oldu. Guardian, Türkiye’nin geleneksel lezzeti dönerin Avrupa genelinde tescil edilip korunması için Avrupa Birliği’ne (AB) yaptığı başvuruya Almanya’nın itiraz ettiğini yazdı. Berlin’in Türkiye’nin başvurusuna itiraz ile ilgili son tarihten hemen önce veto başvurusunda bulunduğu bildirildi.
Türk mutfağından
Olay, İstanbul merkezli Uluslararası Döner Federasyonu’nun (UDOFED) sponsorluğunda AB’ye nisan ayında yapılan tescil başvurusuyla başladı. Başvuru dilekçesinde, “Döner, Türkiye’nin mutfak mirasının ayrılmaz bir parçasıdır. Döner için kullanılan etten baharatlara kadar tüm malzemenin standartlara uygun olması gerekir” denildi. UDOFED, dönerin Türkiye’ye ait bir lezzet olarak Napoli pizzası gibi AB statüsünde korunmasını isterken yasal itiraz sürecinin bitiminde Almanya veto başvurusunda bulundu.
class=”medyanet-inline-adv”>
Almanların döner paniği
* Dönerin kitabını yazan Berlinli sosyolog Eberhard Seidel, “Türkiye’nin döner için tescil başvurusu Almanya’nın kültürel kimliğine bir saldırıdır” dedi.
* Alman Otel ve Restoranlar Birliği Başkanı Ingrid Hartges, Türkiye’nin tescil girişiminde başarılı olması durumunda, yeni kuralların işletmeciler ve tüketiciler için yıkıcı sonuçlar doğuracağını söyledi.
* Alman Yeşiller Partisi’nden Cem Özdemir, tescilin “Alman ekonomisine müdahale” olacağını söyledi.
Neden itiraz ediyorlar
* Türkiye döneri tescil ettirirse Almanya’daki dönerciler de kurallara uygun üretim yapmak zorunda kalacak.
* Almanya’da döner satışları yılda ortalama 7 milyar euroya (252 milyar TL) çıkıyor. Her üç Alman’dan biri ayda en az bir kez döner yiyor. Ancak artan fiyatlar sıkıntı yaratıyor.
* Alman parlamentosuna “Dönerpreisbremse” (döner fiyat tavanı ) getirilmesi çağrısında bulunan aşırı solcu Die Linke Partisi, kebap fiyatlarının iki yılda 4 euro’dan (144 TL) 10 euro’ya (360 TL) çıktığını bildirdi.
* Türkiye’nin tescil başvurusunun bürokratik engeller yaratacağını ve en popüler yiyeceğin fiyatını artıracağını savunan Almanya, eylül ayındaki eyalet seçimleri öncesinde enflasyonu artırmamak için de itirazda bulundu.
class=”medyanet-inline-adv”>
* Almanya’da çoğu Türk olan dönerciler kafasına göre takılıyor, kimisi dönere sarımsak, acı sos, hatta çikolata koyuyor. Tescil onaylanırsa bunları yapamayacaklar.
Uzlaşılmazsa ne olacak?
Guardian gazetesi mücadeleyi, “Hem Türkiye hem de 2,7 milyon nüfuslu Türk diasporası bulunan Almanya, çok sevilen dönerin doğum yerinin kendileri olduğunu iddia ediyor” diye anlattı. Milliyet yazarı Aylin Öney Tan ise dönerle ilgili ilk anlatımın Evliya Çelebi kaynaklı olduğunu, ünlü gezginin 1666 yılında Kırım’da döner yediğini belirtiyor. Almanya Cumhurbaşkanı Steinmeier’in nisan ayında İstanbul’a Türk dönerciyle de gelmesi bu lezzeti benimsediklerini gösteriyor. İki ülkenin uzlaşması için 6 ayı olduğu, uzlaşamazlarsa Avrupa Komisyonu’nun karar vereceği bildirildi. Türkiye AB üyesi olmasa da üçüncü ülkeler koruma için ürünlerini tescil ettirebiliyorlar.