KAYNAKCNN TÜRK
Deniz suyu sıcaklıkları geçen yıldan beri ortalamanın üzerinde seyrediyor. Geçen yıl ağustos ayında 20,98 dereceye çıkarak rekor kıran deniz yüzey sıcaklığı, bu yılın şubat ayında 21,06 derece ile yeni bir rekor kırdı. Deniz yüzeyindeki sıcaklıkların artışı, havanın aşırı ısınmasından nem miktarındaki artışlara, toprağın kurumasından yangın risklerinin artmasına kadar birçok olumsuzluğa neden olabiliyor.
İzmir Bakırçay Üniversitesi Coğrafya Bölümü Başkanı Prof. Dr. Şermin Tağıl, deniz suyu sıcaklıklarının geçen yılın ağustos ayından beri arttığını dile getirerek, “Deniz suyu sıcaklıklarının şimdiye kadar gözlenen en yüksek sıcaklıklara ulaştığını görüyoruz. 2023 yılı ağustos ayında rekor kırdığını söylemiştik, rekorunu şubat ayında da kırdı. Şubat ayından beri geçen yılki seviyesine düşmedi. 1980’den beri okyanus suları ısınmaya devam ediyor. Akdeniz sularının sıcaklığı, içinde bulunduğumuz günlerde ortalamanın 3 santigrat derece üzerinde. Akdeniz, Ege, Doğu Karadeniz, Karadeniz sularında sıcaklık anomalilerini gözlemlemekteyiz” dedi.
‘ÇEVREMİZDEKİ DENİZLER NORMALDEN 2,5-3 SANTİGRAT DERECE SICAK’
Okyanuslardaki sıcaklıkların bazı hava olaylarıyla ilişkili olduğunu ifade eden Prof. Dr. Tağıl, “Geçtiğimiz yıl güçlü bir El Nino yaşanmaktaydı. Şimdi yaz ortasında veya sonunda tahminler bizi La Nina olayının gerçekleşeceğini gösteriyor. Bunu pasifikteki soğumada görüyoruz. Bu Akdeniz suları üzerine de etkili olacak. Çevremizdeki denizler normalden 2,5-3 santigrat derece sıcak. Geçmişten günümüze deniz yüzey sıcaklıkları artış eğiliminde. Doğu Akdeniz, Akdeniz alarm veriyor, deniz suyu tehlike boyutunda sıcaklığa ulaştı. Bunun birçok etkisini görüyoruz. En önemli etkilerinden biri güneyli, Afrika kökenli sıcak havanın kuzeye doğru sokulmasını kolaylaştırıyor. Bunu da mayıs sonundan beri ülkemizde görmekteyiz. Bu denizdeki sıcak hava dalgası normalin üzerinde kara sıcaklıklarına neden oldu” diye konuştu.
Prof. Dr. Tağıl, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Doğu Akdeniz yüzey sularının aşırı ısınması sadece güneyli havanın girişine neden olmuyor. Aynı zamanda basınç sistemlerinde değişime neden oluyor. Deniz ısı dalgasının uzun sürmesi kuru kuzeyli rüzgarların da gelmesine neden oluyor. Bu da ülkemizde sıcaklıkları ve kuraklığı daha da artırıyor”
‘SICAKLIĞININ ARTMASI DENİZ CANLILARINI TEHDİT EDİYOR’
Deniz sıcaklığının artmasının deniz canlılarını tehdit ettiğine dikkati çeken Prof. Dr. Tağıl, “Aşırı asitlenen okyanuslar, canlılar üzerinde olumsuz etkilere neden olmaktadır. Akdeniz’in ısınması Kızıl denizden gelen istilacı türlerin kuzeye yayılmasına ve karbonu dengeleyen deniz çayırlarının yok olmasına neden olmaktadır. Bu da denizlerin karbon tutma yeteneğini azaltmakta ve ısınmanın şiddetini artırmakta” dedi.
‘DOĞU AKDENİZ’İN ISINMASI KURAKLIK ŞARTLARININ ARTMASINA NEDEN OLACAK’
Sıcak denizlerin havanın da ısınmasına neden olduğu için nem miktarını artırdığını belirten Prof. Dr. Tağıl, “Bu da yaz aylarında da yağışlı şartların oluşmasına neden olmaktadır. Bu yağış şartları bazen fırtına boyutuna ulaşabilmekte. Geçen yıl aşırı ısınan deniz sularına bağlı olarak denizlerde ‘Daniel’ dediğimiz fırtınayla karşılaşıldı. Birçok ülke bundan can çekişti. Bu yıl da buna benzeyen olayları bekleyebiliriz. Tabii tek başına deniz suyunun ısınması değil ama aşırı sıcaklık farkı, anomalisi bunu tetikleyebilir” diye konuştu.
Mevcut şartlarda hiçbir değişiklik olmazsa Akdeniz’de sıcaklıkların artmaya devam edeceğini belirten Prof. Dr. Tağıl, bu durumdan en çok Karadeniz ve Doğu Akdeniz’in etkileneceğini söyledi. Doğu Akdeniz’in tropikal şartlara bürünebileceğini aktaran Prof. Dr. Tağıl, “Doğu Akdeniz’in ısınması kuraklık şartlarının artmasına neden olacak” dedi.
‘YÜZEYİN HIZLA KURAKLAŞMASI, BATI ANADOLU’DA YANGIN OLASILIĞINI ARTIRIYOR’
Deniz sıcaklıklarındaki artışın günlük yaşama etkilerine de değinen Prof. Dr. Tağıl, “Sıcak deniz suları nem miktarını artırmakta. Bu da sağanaklara neden olabilmekte. Ama bu yıl Doğu Akdeniz’deki ısınma, güneyli, kuru, hatta Afrika tozlarının yüklü olduğu güneyli havanın kuzeye doğru sokulmasına neden oldu. Bu da ülkemizde tozla ilgili birçok soruna, havada toz oranın artmasına neden oldu. Yüzeyin hızla kuraklaşması, Batı Anadolu’da yangın olasılığını artırıyor” diye konuştu.