Fadime Özkan, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın Kazakistan’ın başkenti Astana’daki Şanghay İşbirliği Örgütü zirvesinde Rusya Devlet Başkanı Putin ile verimli bir görüşme gerçekleştirdiğini belirtti. Görüşmede enerji, nükleer santral, ticaret ve turizm gibi konuların ele alındığını aktaran Özkan, Suriye’de çözüm arayışlarının da gündemde olduğunu ifade etti. Özkan, Star’daki yazısında şunları kaydetti:
“Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ziyareti kapsamında Kazakistan’ın başkenti Astana’dayız. (…)
Ben biraz bugün Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın yaptığı görüşmelere odaklanmak istiyorum.
Putin görüşmesinden başlayalım.
ÖNE ÇIKAN VİDEO
PUTİN GÖRÜŞMESİ ÇOK VERİMLİ GEÇMİŞ
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Rusya devlet başkanı Putin ile 1 saat 8 dakika süren ikili görüşmesi kameralara da yansıdığı üzere gerçekten iyi geçmiş. Burada kaynaklardan edindiğim hava çok olumlu. “Hangi konularda nasıl bir zeminde konuşuldu” sorusunu önemli bir isim “masaya gelen her konuda olumlu bir ivmenin yakalandığı” cevabını verdi.
Masaya gelen konular kimse için sır değil aslında. Enerji başlığı, Akkuyu’dan sonra Sinop’ta nükleer santral kurulması bahsi… Botaş ve Gazprom arasında işbirliği… Diğer stratejik projeler… Ticaret ve turizmde yeni hedefler… Ukrayna’da ve Gazze’de barış arayışı… Terörle mücadele… Ve elbette Suriye’de çözüm arayışları.
Masada konuşulan ve “olumlu kazanımlar” denilen başlıklar bunlar.
SURİYE İLE YENİ DÖNEM Mİ?
Son haftaların en yeni ve merak celbeden konusu Türkiye ile Suriye arasında yeni bir ilişki düzleminin kurulup kurulamayacağı konusu.
Malum olduğu üzere en son 2022’de eski Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu Suriyeli mevkidaşı ile görüşmüş, sonrasında Türkiye, Suriye, İran ve Rusya dışişleri bakanları Moskova’da bir masa etrafında toplanmıştı. Aradan geçen sürede diplomatik bir temas olmadı ama peş peşe iki ülke devlet başkanlarının “görüşebiliriz” açıklamasıyla beklenti epeyce arttı.
Dün Erdoğan-Putin görüşmesinin en önemli başlıklarından biri de Suriye idi.
TERÖRİSTANA GEÇİT YOK
Erdoğan Türkiye’nin sınırlarında bir teröristan kurdurmayacağını, bu konudaki kararlılığını bir kez daha deklare etti.
Erdoğan ısrarla vurguladığı diğer mesele muhatap ülkeyi de ilgilendiriyor. O da Türkiye’nin mücadele ettiği ve kendi topraklarından süpürdüğü terör örgütlerinin aslında komşu ülkelerin topraklarını işgal ettiği, o devletin egemenlik hakkını ihlal ettiği ve o ülkeyi istikrarsızlığa sürüklediği meselesi.
İşte bu nokta komşularının da terörle mücadele konusunda Türkiye ile birlikte hareket etmek isteyeceği nirengi noktası. Örnek adım Irak’ta atıldı. PKK’nın yasaklı örgüt ilan edilmesi, terör örgütü muamelesi yapılmasına koşut olarak ilerleyen “Basra Kalkınma Yolu Projesi”. Tam bir terörden kurtul ve kazan teklifi aslında.
ŞAM PKK KONUSUNDA ANKARA İLE AYNI YERDE
Peki Bağdat ile Ankara arasında kurulan yeni zemin Ankara ve Şam arasında da olabilir mi?
Bu sorunun cevabını önemli bir isimden “zaman alır, ama olur” şeklinde aldım.
Peki Şam’ın PKK’ya bakışı değişti mi?
İşte asıl yeni haber burada. Sorunun muhatabı bunu “evet, Suriye’de rejim ile PKK’ya bakış konusunda aynı noktadayız” diyerek cevapladı.
Bu, iki devlet arasında kurulması muhtemel diplomatik zeminin tarifi demek. Bakış değişirse bir çözüm yolu mutlaka bulunur. Kolay olmayacaktır, zaman alacaktır, sonuçta Şam, Suriye toprakları üzerinde tek hakim güç değil. Rusya var orada, İran var, ABD var. Denklemde çok fazla aktör faktör değişken var. Ama nihayetinde Rejimin bu noktaya gelmesi hem mühim bir gelişme hem yeni süreç için başlangıç noktası.
Çünkü Türkiye için iki kriter var Suriye ile görüşme bahsinde.
1) PKK terör örgütüyle mücadele
2) Suriyeli sığınmacıların ana vatanlarına güvenli ve onurlu şekilde geri dönebilmesi.
İlkinde fikren buluşulması yeni bir kapının aralandığına işaret sayılabilir.
3 K ZİRVESİ
Cumhurbaşkanı Erdoğan dün Astana’da üçlü bir görüşmeye katıldı. Azerbaycan Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev ve Pakistan Başbakanı Şahbaz Şerif ile aynı masada buluştu. Kuşkusuz Türkiye’nin iki ülke ile de tarihe uzanan gönül bağları var. Biri “civa Pakistan”, millî mücadele yıllarında yüzüğünü küpesini çıkarıp destek için Anadolu’ya gönderenlerin kardeş ülkesi… Diğeri zaten “bir millet, iki devlet”.
Evet ama neden üçlü görüşüyorlar, hangi noktada birleşiyorlar?
Gün boyu cevabını aradığım soruyu akşam saatlerinde önemli bir kaynak cevapladı.
“3 K” dedi. “Kıbrıs, Keşmir, Karabağ”.
Şimdi peşine düşülmesi gereken şey Kıbrıs, Keşmir ve Karabağ üzerinden kurulan yeni zemin ve süreç olsa gerek.”