Birol, IEA ve Birlemi Milletler klim Deiiklii ereve Szlemesi 29. Taraflar Konferans (COP29) Bakan Mukhtar Babayev ile ikincisini Londra’da dzenledikleri COP29-IEA Yksek Dzeyli Diyalog Toplants sonrasnda AA muhabirinin sorularn yantlad.
Geen ylki iklim zirvesi COP28’de IEA’in nerdii kresel yenilenebilir enerji kapasitesini 3 ve enerji verimliliini hzn 2 katna karma taahhtlerinin sonu bildirgesinde yer aldn anmsatan Birol, bu taahhtlerin hayata geirilmesini mmkn klacak finansman gibi aralara ihtiya olduunu syledi.
Birol, bunun iin de bu yl Azerbaycan hkmetiyle 3 yeni kresel taahht nerisi zerinde altklarn bildirerek, “Bunlardan ilki bataryalar zerine. Batarya kapasitesinin 2030’a kadar ne kadar artmas gerektiini alyoruz. kincisi ebekeler ve nc konu da metan emisyonlarnn azaltlmas. Azerbaycan nderliinde o blgedeki Kazakistan, Trkmenistan ve dier lkeleri bir araya getirecek bir taahht neriyoruz. COP29 ncesi bu 3 konuya odaklandmz syleyebilirim.” diye konutu.
Grmelerin bir dier ana temasnn ise temiz enerji finansman olduunun altn izen Birol, zellikle gelimekte olan lkelere giden temiz enerji finansmannn 6 kat artmas gerektii bilgisini paylat.
Birol, bu artn salanmas iin neler yaplabileceini grtklerini belirterek, konumasn yle srdrd:
“Yaptmz toplantda finans sektrnden ok yksek bir katlm vard, Avrupa mar ve Kalknma Bankas (EBRD), Dnya Bankas, Uluslararas Finans Kurumu’ndan (IFC) ve zel sektr finansman kurulularna kadar. Hali hazrda sadece gelimekte olan lkelerin ihtiya duyduu temiz enerji finansman (yllk) 2 trilyon dolar. Bu kapsamda hep birlikte bir finansman modeli karmak ve somut bir ereve oluturmak iin alyoruz. Bundan sonraki bir toplantmz da BM Genel Kurulu erevesinde olacak. Oraya kadar alp somut bir neriyle gelmeyi istiyoruz. Azerbaycan bizi stratejik partner olarak ilan etti ve ok yakn alyoruz.
Bence bu yl COP29’un iki tane nemli sonucu olabilecek. Bunlardan biri bahsettiim kresel taahhdn herkes tarafndan kabul edilmesi ve ikincisi de yeni finansman hedefleri ve buna nasl ulalaca konusunda bir anlama salanmas.”
u anki grmelerde (kresel snmada) hangi lkenin sorumluluu ne kadar, bunun tespitinin nasl olabilecei, tarihi ve mevcut sorumluluklarn belirlenmesine ilikin konularn zorlu olduunu dile getiren Birol, lkeler ve zellikle uluslararas kalknma bankalar arasnda bir rol dalm yaplmas iin alldn da vurgulad.
COP29, 11-22 Kasm tarihlerinde Bak’de dzenlenecek.
– BU YILK TEMZ ENERJ YATIRIMLARININ SADECE YZDE 15′ N HARCNDEK GELMEKTE OLAN EKONOMLERDE
IEA’in bu ay aklad Dnya Enerji Yatrmlar raporuna gre, bu yl kresel enerji sektrndeki yatrmlar ilk kez 3 trilyon dolar aacak. Finansman maliyetlerindeki arta karn bu yatrmn 2 trilyon dolarnn yenilenebilir enerji, elektrikli aralar, nkleer enerji, ebekeler, batarya, dk emisyonlu yaktlar ve enerji verimlilii zmleri olmak zere temiz enerji teknolojilerine yaplmas bekleniyor.
Kalan 1 trilyon dolarn biraz zerindeki yatrmn ise kmr, petrol ve gaz olmak zere fosil yaktlara ayrlaca ngrlyor.
Dnya genelinde temiz enerji teknoloji yatrmlar artmasna ramen blgeler arasnda dengesiz bir dalm gsteriyor.
Temiz enerjideki toplam yatrmlarn bu yl 675 milyar dolarnn sadece in’de yaplaca, yatrmlarn Avrupa ve ABD’de ise srasyla 370 ve 315 milyar dolar bulaca ngrlyor. Bylece, bu byk ekonomi kresel temiz enerji yatrmlarnn te ikisinden fazlasn olutururken, uluslararas sermaye aklarndaki eitsizlii de gsteriyor.
in haricindeki en byk gelimekte olan ekonomilerden Hindistan ve Brezilya bata olmak zere temiz enerji teknoloji yatrmlarnn ilk kez 300 milyar dolar bulmas bekleniyor ancak bu miktar toplam temiz enerji yatrmlarnn sadece yzde 15’ine karlk geliyor.
Sz konusu lkelerde yksek sermaye maliyetleri yeni projelerin gelitirilmesini zorlatryor. Bu nedenle gelimekte olan lkelerdeki temiz enerji dnmnn adil ekilde gereklemesi iin bu lkelere gerekli finansmann salanmas kritik nem arz ediyor.