Londra’nın Downing Street’teki ünlü 10 numaralı Başbakanlık Konutu’nun önünde bekleyen gazeteciler, 22 Mayıs sabahında bardaktan boşalırcasına yağan yağmura aldırmadan dışarı çıkan Başbakan Rishi Sunak‘ın söylediklerine inanamadılar.
Açıklaması sırasında sırılsıklam olan Sunak’ın neden bir şemsiyenin altına girmeye bile gerek görmediğini merak ettiler. Ama az sonra bu ıslak şovun sebebini anlayacaklardı. İngiltere’nin ilk Hint asıllı ve 1800’lerden bu yana göreve gelen en genç başbakanı unvanını taşıyan Sunak, 4 Temmuz‘da erken seçime gitme kararı aldıklarını duyurdu.
Yüzü-gözü, takım elbisesi yağmurda ıslanmış bir görüntüyle, “İngiltere geleceği için karar verecek” diyen Sunak’ın bu hali hiç karizmatik bulunmadı. Hatta sanki Başbakanlık konutunun dışına ‘zorla itilmiş gibi’ yorumlarına neden oldu. Gün boyu devam eden yorumlar ertesi gün gazete manşetlerine de yansıdı; şaşkınlık, büyük sürpriz, şok, politik intihar ve kamikaze atlayış.
Muhafazakar Parti’nin Lideri Sunak’ın işini zorlaştıran sadece yağmur değildi. Rakibi İşçi Partisi’nin destekçileri de ekonomik kararları protesto için oradaydılar. Ve yağmurla birlikte Sunak’ın sesini bastırıyorlardı. Acaba Sunak, Muhafazakar Parti anketlerde, İşçi Partisi’nin 20 puan gerisinde olmasına rağmen neden seçim kararı aldı ve bunu neden böyle alelacele yağmurun altında açıkladı. Üstelik daha önce kamuoyuna, ‘herkes rahat rahat tatilini yapsın ekim kasım gibi erken seçime gideceğiz’ demişken.
Şimdi ne oldu da bu baskın seçim kararını aldı. Akla fazla sebep gelmiyor. 2 yıldan az bir süredir görevde olan Sunak’ın üzerinde ilk günden bu yana ‘halkın seçmediği başbakan, erken seçime gitmeli’ baskısı vardı. Bu zaten biliniyor. Covid süreci ve hükümet krizleri nedeniyle gelen istifaların ardından Sunak, Boris Johnson‘dan sonra parti içinde seçilen 4. lider olarak göreve gelmişti. Bu nedenle bir an evvel seçime gitmesi bekleniyordu.
Ancak Sunak, sürekli olarak dünyanın ve İngiltere’nin zor bir dönemden geçtiğini, ülke ekonomisini biraz daha toparlayıp seçime gitmeyi tercih ettiğini tekrar etti. Ta ki seçim kararından birkaç gün önce açıklanan enflasyon verisine kadar. Zira İngiltere mayıs ayında Merkez Bankası’nın yüzde 2’lik yıllık enflasyon hedefini yakaladı. Ancak düşen enflasyon Sunak’ı seçim kararı aldıracak kadar cesaretlendirse de İngiltere Merkez Bankası’nı (BoE) faiz indirmeye ikna edemedi. Geçen hafta toplanan BoE yüzde 5.25 seviyesinde olan faizi, enflasyondaki düşüşe rağmen sabit tuttu. Bu da seçimi kaybetmesine artık kesin gözüyle bakılan Muhafazakar Parti için son bir darbe olarak değerlendirildi. O kadar ki anketlerde Rishi Sunak’ın, kendi seçim bölgesinden milletvekili bile seçilemeyeceği öngörülüyor.
Eğer seçilemezse Sunak, bir ilke daha imza atacak ve görevdeyken seçime girip, milletvekilliğini kaybeden ilk başbakan olacak. Anketlere bakılırsa İşçi Partisi 14 yıl aradan sonra büyük bir zaferle iktidara gelecek. Bunda hiç kuşkusuz Muhafazakar Parti’deki lider sorunun büyük bir payı var.
Ancak son birkaç gündür Sunak’ın yakın danışman kadrosundaki bazı isimlerle ilgili patlak veren bahis skandalının seçimi bir hezimete dönüştürebileceği konuşuluyor. Sunak’ın en yakınındaki isimler içeriden bilgi ile seçim kararı açıklanmadan önce 4 Temmuz seçim günü için oynadıkları bahisten büyük paralar kazanırken, enflasyon kozu yetmeyen Sunak baskın seçim kumarını büyük kaybedecek gibi görünüyor.