KAYNAKCnnturk.com
Davul, Türk kültür dokusuna tek başına çok önemli değerleri de içinde barındıran bir çalgı olarak, Türk kültürü, tarihi ve Türk Halk müzik kültürü için son derece önemlidir.
Ritmin Sembolü: Davulun Tarihçesi ve Önemi
Davul, Türk Kültüründe hâkimiyet sembolü oluşu, tuğ takımlarının en baş çalgısı olması, aynı zamanda halk içinde bir duyuru aracı olarak kullanılması, festivallerde, düğünlerde ve cenaze törenlerinde acıyı, törenlerde eğlenceyi anlatması nedenleri ile Türk kültüründe çok ayrıcalıklı bir yere sahiptir.
Türk coğrafyasında çok yaygın bir şekilde olmasının en önemli nedeni ise Türklerin ilk çalgılarından birisi olmasıdır. Davul, Türklerin en eski devletleri arasında yer alan Hunlardan günümüze Türk kültür tarihinde çok önemli bir yer edinmiştir. Aynı zamanda, isim değişiklikleri ve şekil değişiklikleri ile günümüze kadar ulaşmayı başarmıştır. Anadolu’da davula ilgili gözlenen çeşitlilik pek çok unsuru da içinde barındırır.
Tarihsel gelişimi, kullanılan malzeme, yapım şekli, davulun boyutlarında görülen çeşitlilik ve yörelere göre farklı şekillerde isimlendirilmesi önemli bir araştırmanın yapılmasına da ışık tutmuştur. Literatür taramasına dayalı olarak betimsel bir çalışma olan bu makalede ise, davulun Anadolu’daki çeşitliliği, tarihsel gelişimi, yapısal özelliklerinin yanında her yöredeki boyut farklılarının da önemi üzerinde de duruluyor. Davul, Türk toplumunda çok önemli bir yere sahip olan bir çalgı türüdür.
Davulun Eski İsimleri
Davulun bilinen başka isimleri; tuğ, tavul, köbürge, tabıl (babl)’dır. Davul çalanlara tabilzen, davulçu, tabbal gibi isimler de verilirdi. Davul ise, Türklerin kullanmış olduğu en eski musiki aletleri arasında yer alır. VIII. yüzyılda ise, köbürge, daha sonra ise tuğ ve XI yüzyılda ise küvrüğ adını almıştır.
Davul, silindir biçiminde olup tahta ya da madeni kasnağın iki tarafına gerilmiş olan derilerin bağlanması ile meydana gelir. Omuza asılacak olan kaytanı ile vurulması için kullanılan tokmak ve ince değnekten oluşur. Halk arasında ve mehterde çalınan davullar, bu şekilde değnekle ve tokmaklarla çalınır. Bando ve boru–trampet takımları için kullanılan davullar da değneksiz bir şekilde sadece ön tarafına tokmakla vurulmak üzere çalınır.
Davul, çok uzaklardan duyulabilecek olan bir ses gücüne de sahiptir. Uzakta çalan bir takım yaklaştığı zaman ilk duyulan saz ise davuldur. Davul, mehterhanelerde bulunan ritmleri en iyi şekilde vurabilen bir saz türüdür. Ses ritmleri ve gücü iyi belirttiği için insanın taşıdığı en güçlü sazlar içinde yer alır.
Davulun, müzikte kullanılmasının dışında, haber aracı olarak çeşitli işlerde de kullandığı bazı zamanlar oldu. Fakat tek başına haber ve ilan verme işlerinde, hanlarda, bekar odalarında, şehirlerde, akşam kapilar kapanırken, fetih haberlerinde, yangın haberinde, savaşta dağılmış olan askeri bir araya toplamada, kale kuşatmalarında düşman bulmada, divan kuruluna haber verme işlerinde, askeri saf düzeni alınmasını işaret etmek için de sıkça kullanıldığı da bilinir.