Fetullah Glen’in lmnden sonra rgtn ideolojik yneliminin deimesi sz konusu olabilir. Yeni liderin kimlii, hangi alanlarda rgtsel faaliyetler yrteceini belirleyecektir. lmyle birlikte rgtn uluslararas arenadaki grnrl ve etkinlii de d gsterecektir.
Faruk nalan/ Yazar
Uzun yllar nce bir CIA aparat olarak kuruldu. Kademe kademe sinsice devletin klcal damarlarna szd. Balkanlar, Orta Asya ve Afrika bata olmak zere dnyann birok lkesinde yapland. stihbarat teknikleri ile varln Hasan Sabbah’n hahaileri misali gizledi. Efendilerinden gelen talimat dorultusunda 07 ubat 2012 tarihinde gerekletirilen MT kumpasyla ylan ban ilk defa kaldrd. Ardndan 17/25 Aralk 2013 emniyet/yarg darbesi giriimi, Ocak 2014 MT Trlarn durdurma ihaneti ve nihayetinde hain 15 Temmuz 2016 darbe teebbs… Adeta bir istihbarat rgt gibi alan terrist yaplanmann eleba Fetullah Glen CIA ve FBI’n kontrol altnda yaad Amerika Birleik Devletleri’nde ld.
Liderlik boluu
“Fetullah Terr rgt” (FET) lideri Glen’in lmyle birlikte rgt, liderlik boluu ve son yllarda iyice belirginleen yapsal sorunlarla yzleecektir. Zira lmnden nce rgt ii liderlik ve parasal kavgalar gn yzne km bu minvalde yllardr inkr edilen gerekler (15 Temmuz darbe teebbs, sorularn alnmas, katalog evlilikler vs.) birer birer itiraf edilmitir.
FET, yaps gerei “karizmatik” bir liderin etrafnda ekillenmi bir terr rgt olarak varln srdrmekteydi. Glen’in dini sylemleri, liderlik vasf ve elbette ardndaki ABD bata olmak zere baz Batl lkelerin istihbarat kurumlarnn verdii destek, rgtn yllar boyunca bymesini ve uluslararas bir a kurmasn salamtr. Bu tr terr rgt yaplanmalarnda liderin lm genellikle byk bir boluk yaratmakta ve rgtn dalmasna yol amaktadr. Glen’in lmyle birlikte FET’nn merkezi bir otorite figrnden yoksun kalmas, rgt iinde liderlik mcadelesine veya blnmelere sebep olacaktr -ki bunun iaretleri uzun zamandr gzlemlenmektedir. phesiz bu boluk rgtn uluslararas yapsnda da derin etkiler meydana getirecektir. rgtn Avrupa, Amerika, Orta Asya ve Afrika’da eitli -szde- eitim, i alar ve szde dnce kurulular ad altnda yaplanmalar bulunmaktadr. Glen’in lmyle maddi desteklerin kesilmesi bu alarn sarslmasna neden olacaktr.
Kararl mcadele
Glen’in lm sadece rgt liderinin Amerika’dan iade davasn teknik olarak drecek ancak dier yandan Trkiye’nin FET’ye kar balatt mcadele kararllkla devam edecektir. zellikle 15 Temmuz darbe giriimi ncesive sonras balatlan operasyonlar, davalar Trkiye’nin bekas asndan hayati nem arz etmektedir. Dolaysyla rgt elebann lm sz konusu davalarn seyrini deitirmeyecektir. nk her gn bir yenisi yaplan operasyonlardan da anlalaca zere FET yurt iinde ve yurt dnda varlk gstermeye devam etmektedir. Haliyle Glen’in lmnden sonra da FET’ye kar operasyonlar gvenlik unsurlar tarafndan aksatlmadan yrtlecektir.
Glen’in lmnn getirecei psikolojik etki, zellikle yurt dndaki FET yeleri ve sempatizanlar zerinde kukusuz moral bozucu bir etki yaratacaktr. rgtn bir ksm yeni bir lider arayna girerken baz rgt yelerinin ise Trkiye’ye dnerek etkinlik pimanlk yasasndan yararlanmak istemesi ihtimal dahilindedir.
Glen’in ABD’de lmesi, Trkiye ve ABD arasndaki diplomatik gerilimi -iade dosyas kapsamnda- bir nebze olsa da hafifletebilir lakin ABD iinde faaliyet yrten FET mensuplarnn iadesi ile ilgili giriimlerin devam etmesi kanlmazdr.
FET’nn okullar, medya organlar ve sivil toplum kurulular vastasyla varln srdrmesi gibi konularda, Glen’in lmnn rgtn kresel apta etkisinin ne boyutta olaca u an iin belirsizliini korumaktadr. Ancak bu tr yaplarn, rgt liderinin lmyle birlikte finansal ve operasyonel adan zayflamas muhtemeldir. Dier yandan Trkiye’nin FET’ye kar uluslararas mcadelesinin devam edecek olmas rgtn gn gn erimesine neden olacaktr. Bu noktada zellikle Bat lkelerinde FET mntesiplerine verilen destek Ankara’da byk rahatszlk uyandrmaktadr. Fetullah Glen’in lm kritik bir dnm noktasdr. Ancak, bu lmn FET’y tamamen sona erdirip erdirmeyecei, rgtn yeni liderlik yapsna, uluslararas desteklere ve Trkiye’nin devam edecek mcadelesine bal olacaktr. Mill stihbarat Tekilt grevi kapsamnda ok sayda FET mensubunu yurt dnda gerekletirdii operasyonlarla Trkiye’ye getirerek adalete teslim etmitir. MT’in zellikle Avrupa’da FET’y yakn takibe ald sr deildir. Trkiye’nin bu hakl mcadelesinde Bat istihbarat kurumlar tarafn firari FET yelerini koruma kalkanna alarak gstermitir. Gemi yllarda Alman basnndaki bir haberde yer ald zere; FET’nn Almanya yaplanmasyla ilgili bir dosyay dnemin Mill stihbarat Tekilat Bakan Hakan Fidan, Mnih Gvenlik Konferans esnasnda meslekta BND Bakan Bruno Kahl’a vermitir. Kahl da 300’den fazla kii, 200 kadar dernek, okul ve benzeri kuruluun adresleri, telefon numaralar ve fotoraflarnn olduu bu dosyay i istihbarattan sorumlu Anayasay Koruma Tekilatna ve Federal Emniyet Tekilatna iletmitir. Ankara NATO mttefikinden gereini yapmasn beklerken, stihbarat AfV Bakan Hans Georg Maassen, listedeki tm isimlerle tek tek irtibata geerek MT tarafndan takip edildikleri ve dikkatli olmalar konusunda uyarlarda bulunmutur. te yandan Kosova stihbarat Tekilat KIA’nn eski bakan Driton Gashi, Mart 2018’de 6 FET mensubunun snr d edilip, MT operasyonu ile Trkiye’ye getirilmesinden dolay drt yl sekiz ay hapis cezasna arptrlmtr.
Her ne kadar Glen’in lm, Trkiye’deki siyasi ve toplumsal atmosferi derinden etkileyecek olsa da FET’nn uluslararas ann ve etkisinin tamamen ortadan kalkmas iin daha uzun vadeli ve kararl bir sre gerekmektedir.
Sonu olarak; Glen’in varl rgtn yelerini bir arada tutan en nemli unsurlardan biriydi, dolaysyla lmnn ardndan bu balln zayflamas muhtemeldir. Yeni liderin Glen kadar etkili olmas olduka zordur. Bu durum da rgtn global lekte etkisini yitirmesine ve zayflamasna neden olacaktr. Ayrca, yeni rgt liderinin ortaya kmas zaten var olan blnmeleri ve i atmalar daha da artracaktr.
Glen’in lmnden sonra rgtn ideolojik yneliminin deimesi de sz konusudur. Yeni liderin kimlii, hangi alanlarda rgtsel faaliyetler yrteceini belirleyecektir. lmyle birlikte rgtn uluslararas arenadaki grnrl ve etkinlii de d gsterecektir.
FET’nn lideri Glen’in lm rgt asndan dnm noktas olacaktr. Liderlik boluu, ideolojik ve stratejik ynelimlerin deiimi gibi unsurlar, rgtn geleceini belirsiz hale getiriyor. rgt dalabilir, daha zayf hale gelebilir veya yeni bir liderle yoluna devam edebilir, ancak her halkrda Glen sonras dnemde FET’nn eski gcne ulamas zor grnmektedir.
[email protected]