De-Dolarizasyon: Amerika hakimiyetini mi kaybediyor?
Bu başlıkla başlamıştık J. P. Morgan’ın 8 Ekim 2024 tarihli Küresel Araştırması analizine.
Ve şu sözlerle bitirmiştik:
J. P. Morgan Küresel Emtia Stratejisi Başkanı Natasha Kaneva şunları söylüyor: “Dünya petrolünün büyük bir kısmı hala dolar ile satılıyor. Ancak, dünyanın ikinci en büyük petrol ihracatçısı Rusya’nın petrol ihraç ürünlerini alıcılarının yerel para birimleriyle satmasıyla birlikte diğer üreticiler de kendilerini onu takip ederken bulabilir.”
Yine yazımızın üzerinde dumanı tüterken ses geldi ‘karşı’ cepheden:
BRICS yani Brezilya-Rusya-Hindistan-Çin-Güney Afrika ile başlayıp + haliyle genişleyen ve genişlemeye devam etmesi aşikar olan yapının finans bakanlarının her biri Moskova’da ‘de-dolarizasyon anlaşmaları’ imzaladı.
Hemen ardından Bitcoin 4$ artış kaydetti.
Ne yazıyordu raporda yazanların biraz da olsa ‘yüreklerine su serpen’ ya da ‘züğürt tesellisi’, ‘pembe masallar’ denilebilecek?: “Diğer yandan dolardan çeşitlendirme ile uzaklaşma yükselen bir trend olsa da doların hakimiyetini destekleyen faktörlerin kökü sağlam ve anlamlı de-dolarizasyon muhtemelen onlarca yıl sürecek.”
Sanırım J. P. Morgan analistleri dahi bu sürecin bu kadar çabuk hızlanmasını beklemiyordu.
Çünkü yine rapora göre ‘değişim’ ya da ‘arayış’ çoktan başladı; hem de ‘en hızlı büyüyen ülkelerce’: “Örneğin doğuya ve güneye doğru ihraç edilen Rus petrol ürünleri, alıcıların yerel para birimleriyle veya Rusya’nın ‘dost’ gördüğü ülkelerin para birimleri ile satılmaya başlanıyor. Diğer yerler, Hindistan, Çin ve Türkiye dolara alternatif ya kullanıyor ya da arıyorlar.”
22-24 Ekim 2024 tarihleri arasında yapılacak olan BRICS Zirvesi öncesinde 11 Ekim 2024 Cuma günü Moskova’da yapılan bu üst düzey toplantısına katılan ülkeler arasında ilginç bir detay gözden kaçmamalı. Mısır, Birleşik Arap Emirlikleri w bakanları ile İran Merkez Bankası Başkanı ile katıldı. Yani ‘yangın yeri’ Orta Doğu’da bir tür ‘Mahşerin Dört Atlısı’ndan denklemin bir tarafındaki 3 ‘kilit oyuncusu.
Zirve öncesinde düzenlenen bu toplantılarda liderlerin zirvede ele alması öngörülen ‘önerileri’ üst düzey ekonomi politikaları yetkilileri tarafından ‘çerçevelendirildiği’ akıllarda tutulunca bu ‘de-dolarizasyon anlaşması’ çok daha kritik hale geliyor 22-24 Ekim 2024 tarihlerinde arasındaki BRICS Zirvesi’nde olabilecekleri düşününce.
Öyle ‘kritik’ olmalı ki bu önümüzdeki BRICS Zirvesi’nde olabilecekler, Moskova’daki üst dizey toplantıdan bir gün sonra Kremlin’den ‘Batı’nın BRICS Zirvesi’ne ‘katılmamaları’ için baskı yapıldığı açıklaması geldi. Nedenini anlamak çok da zor değil.
Ne demiştik, ‘kavga büyük’, kavga ‘sistem’ kavgası. Taraflar da kendi ‘bloklarına’ yani ‘saflarına’ her anlamda katmak için uğraş veriyor canhıraş bir şekilde.