Türkiye Diyabet Vakfı Onursal Başkanı, Endokrinoloji ve İç Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. M. Temel Yılmaz, 14 Kasım ‘Dünya Diyabet Günü’nde diyabet hakkında bilinmesi gerekenleri, tedavide multidisipliner yaklaşımın önemini ve yapay pankreas tedavisini anlattı. Önemli uyarılar ve önerilerde bulundu.
ÜRKÜTEN RAKAMLAR
Prof. Dr. Yılmaz, “Dünyada 600 milyon, ülkemizde 12 milyondan fazla diyabetli bulunuyor. Araştırmalar; ülkemizde diyabetin görülme sıklığının her 10 yılda bir yüzde 100 oranında arttığını gösteriyor. Üstelik bu artış hızı dünya ortalamasının 2 katı, Avrupa ortalamasının da 3 katından fazla. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) diyabet hastalığını ‘Sessiz Pandemi’ olarak tanımlıyor. 2050 yılında diyabetli sayısının 1.3 milyara ulaşacağı tahmin ediliyor” dedi.
Prof. Dr. Yılmaz, diyabetin çoğunlukla sessiz seyretmesi nedeniyle yol açtığı hastalıkların da gizli nedeni olduğunu belirterek şunları söyledi: “Kandaki şeker düzeyinin normalin üzerinde seyretmesi olarak tanımlanan diyabet iyi tedavi edilmediğinde koroner kalp hastalıkları, böbrek hastalıkları, görme kaybı ve nöropati gibi ciddi organ hasarlarına yol açabiliyor. Diyabetli hastaların yüzde 80’i kalp sorunları nedeniyle hayatını kaybediyor. Yapılan araştırmalar; dünyada en çok ölüme yol açan 5 hastalığın nedeninin diyabet olduğunu ortaya koyuyor.”
GENÇLERİ DE ELE GEÇİRDİ
Son 30 yılda tip 2 diyabetin 20’li yaşlara kadar indiğini söyleyen Prof. Dr. Yılmaz, “DSÖ, diyabeti ‘Mikrobu ve bir etkeni olmayan sessiz pandemi’ olarak tanımlıyor. Diyabet, birden fazla organı ciddi şekilde etkiliyor. Bu nedenle de tedavi ‘multidisipliner’ bir şekilde olmalı. Diyabet tedavisinde ilaç veya insülin kullanımı tek başına yeterli değil. Mutlaka sağlıklı yaşam tarzı benimsemek gerekir. Yıllık kontroller ve taramalar kritik önem taşıyor. Hiçbir belirti olmasa bile diyabet hastalarının yıllık kalp, böbrek, göz ve sinir sistemi kontrollerini yaptırması gerekiyor” dedi.
TEDAVİDE ‘YAPAY PANKREAS’ DÖNEMİ
Prof. Dr. Yılmaz, en gelişmiş teknoloji olan yapay pankreasın kan şekeri kontrolü zor olan diyabetlilerde kullanıldığını belirterek şunları söyledi: “Yapay pankreas, insülin pompası, sürekli glikoz ölçüm cihazı (CGM) ve bunlarla entegre çalışan bir akıllı zeka ile çalışan yapay pankreas programından oluşuyor. Bu sistemlerle, dışarıdan enjeksiyon yapmaksızın insülin iletimi uzaktan kumanda ile sağlanıyor. Gün içinde anlık olarak insülin iletim dozu ayarlanabiliyor. Glikoz ölçüm aletlerinin yerini almaya başlayan Sürekli Glikoz Ölçüm Sistemleri (CGM) cihazları ise; her 2 dakikada bir kan şekeri ölçerek günde 720 ölçüm yapıyor. Bu sistemlerle günün her saatinde telefonunuzdan veya mobil sistemlerden kan şekerinizi izlemek mümkün. Yapay pankreas sistemleri CGM’den gelen uyarılarla diyabetli bireyi daha hipoglisemiye girmeden tespit edip, pompadan insülin akışını durdurabiliyor. Aynı şekilde kan şekeri yükseldiğinde otomatik olarak ara insülin dozu verilmesini sağlayabiliyor.”
HER 4 KİŞİDEN BİRİ DİYABETLİ
Genellikle hiçbir belirti vermeden sinsice ilerleyen hastalık, kimi zaman da aşırı su içme ihtiyacı, kilo kaybı, ağız kuruluğu, sık idrara çıkma, yorgunluk hissi ve bulanık görüş gibi belirtilerle ortaya çıkabildiğini söyleyen Prof. Dr. Yılmaz, şöyle dedi: “Ülkemizde 3 milyon kişi diyabetli olduğunun farkında bile değil. Yani her 4 diyabetliden biri diyabeti olduğunu bilmiyor. Toplumsal farkındalık yetersiz.”